ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ, ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΟΥ

Στις 23 Απριλίου 1616 έφυγαν από την ζωή δύο μεγάλα ονόματα των γραμμάτων: ο ισπανός συγγραφέας του «Δον Κιχώτη» Μιγκέλ Ντε Θερβάντες και ο άγγλος δραματουργός Γουίλιαμ Σαίξπηρ. Με αφορμή το διπλό αυτό γεγονός, η UNESCO έχει καθιερώσει την 23η Απριλίου ως την Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου.

Στην Καταλονία, την ημέρα αυτή εορτάζεται η «Μέρα των Βιβλίων και των Ρόδων», μία τοπική παραλλαγή του Αγίου Βαλεντίνου, που συνδυάζεται με την εορτή του προστάτη της περιοχής, Αγίου Γεωργίου. Με το σύνθημα «Ένα τριαντάφυλλο για την αγάπη, ένα βιβλίο για πάντα», ο άνδρας θα χαρίσει στην αγαπημένη του ένα τριαντάφυλλο κι αυτή θα του το ανταποδώσει με ένα βιβλίο. Στο επίκεντρο των εκδηλώσεων, ο περίφημος δρόμος της Βαρκελώνης «Λα Ράμπλα», η πιο ζωντανή γωνιά της πόλης, «ο μόνος δρόμος, που δεν ήθελα να τελείωνε ποτέ», όπως είχε πει κάποτε ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Εκτιμάται ότι μόνο την ημέρα αυτή διακινούνται στην Βαρκελώνη 500.000 βιβλία και 4 εκατομμύρια τριαντάφυλλα.

Ως ελαχίστη συνεισφορά στην Ημερα αυτή, ας μου επιτραπεί μια μικρή αναφορά σε μερικά βιβλία που διάβασα τους τελευταίους μήνες και που θα ήθελα να μοιραστω μαζί με φίλους.


ΙΒΟ ΑΝΤΡΙΤΣ "Η Καταραμένη Αυλή".


Πρόκειται για μία νουβέλα του σπουδαίου Σέρβου Νομπελίστα συγγραφέα, που εάν δεν έχετε διαβάσει το αριστουργηματικό μυθιστόρημά του "Το γεφύρι του Δρίνου", τρέξτε τώρα σε βιβλιοπωλέιο ή παραγγειλτε το από το Ιντερνετ.

Σ' αυτήν την νουβέλα του, που όπως και Το Γεφυρι κυκλοφορουν από τις εκδόσεις Καστανιώτη, ο Άντριτς διηγειται την ιστορία 2 αδελφών που διεκδικούν την εξουσία στην Καταραμένη Αυλή της Τουρκίας των σουλτάνων. Δίνει μια συγκλονιστική εικόνα "της μεγαλύτερης αυλής της Κωνσταντινούπολης" που, κατ' αυτόν, είναι σύμβολο της πιο τυραννικής και άδικης εξουσίας. Οπως λέει και ένας από τους χαρακτήρες του στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου:

"Αν θες να ξέρεις τι πράμα είναι ένα κράτος και η διοίκησή του, κοίταξε μόνο να μάθεις πόσοι έντιμοι και αθώοι άνθρωποι βρίσκονται στις φυλακές, κι από την άλλη, πόσοι εγκληματίες και παράνομοι είναι ελεύθεροι. Έτσι θα το μάθεις με τον καλύτερο τρόπο".


ΡΟΜΠΕΡΤ ΒΑΛΖΕΡ "Γιάκομπ Φον Γκούντεν" (Εκδόσεις Ροές)


Το βιβλίο αυτό του σπουδαίου Γερμανού λογοτέχνη, έχει χαρακτηριστει ώς "ένα από τα 100 σημαντικότερα μυθιστορήματα του 20ου αιώνα". Εμένα με κέντρισε αστραπιαία η υπόθεση του μυθιστορήματος, διότι είδα στον ήρωά του, τον νεαρό Γιάκομπ φον Γκούντεν, γόνο αριστοκρατικής οικογένειας, ένα μικρό κομμάτι του εαυτού μου. Εκείνου που εγκατέλειψε, όχι οικειοθελώς, το σπίτι του για να πάει εσώκλειστος σε αυστηρό αγγλικό σχολείο, και που αργότερα στη ζωή του θέλησε να γίνει μπάτλερ!

Ο Φον Γκουντεν εγκαταλείπει όλα τα "καθωσπρέπει" της ζωής του, και εγγράφεται στο Ινστιτούτο Μπενζαμέντα, που ειναι μία φημισμένη σχολή για υπηρέτες. Η υπόθεση έχει έντονα βιογραφικά στοιχεία, αφου ο συγγραφέας όντως, στη κανονική του ζωή, θήτευσε σε παρόμοια σχολή.

Εκεί μέσα, λοιπόν, πλάθεται όλος ο εσωτερικός του κόσμος, που όμως συντρέχει με τον εξωτερικό. Φιλίες, απογοητεύσεις, αναζητήσεις, έρωτες, κανόνες ζωής, όλα.

Τον σπουδαίο αυτόν γερμανόφωνο συγγραφέα από την Ελβετία θαύμαζε και εκθείαζε διαρκώς ο Φράντς Κάφκα.


ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΜΑΡΑΓΚΑΚΗΣ "Οι Άταφοι Έρωτες Βλάπτουν" (Εκδόσεις Γαβιρηλίδη)

Ο συγγραφέας είναι γέννημα-θρέμμα των Σερρών. Εκεί ζεί σήμερα, νομικός ο ίδιος, μαζί με την οικογένειά του. Εκεί, διαδραματίζεται το μεγαλύτερο μέρος της πλοκής του νέου του πονήματος.

Αυτό, το τρίτο του βιβλίο, πλάθεται γύρω από πραγματικά γεγονότα, που ξεκινούν από τη δεκαετία του '60, επεκτείνονται με άμεσο ή έμμεσο τρόπο στο σήμερα, και έχουν ρίζες πολύ-πολύ παλιές.

Οι Αταφοι Ερωτές του, τουλάχιστον όπως διάβασα εγώ το βιβλίο, είναι τα όνειρα που δεν πραγματοποιήθηκαν αλλά τα κρατάμε ακόμα ζωντανά. Είναι ο "φοιτητής μέσα μας", που δεν θα πάψει ποτέ να αναζητά γνωσεις, αγώνες, φιλίες, έρωτες.

Ο απόφοιτος της Νομικής Θεσσαλονικης (για μένα, ο ίδιος ο συγγραφέας), παίρνει την απόφαση να αλλάξει ρότα και να επαναπατριστει. Σέρρες. Ερωτας ήταν; Μοίρα ήταν; Χρέος ήταν; Θα δείξει. Δεν του ειναι εύκολο όμως. Και όπως συμβαίνει συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, η απόφαση παίρνεται σε μια στιγμη. "Τέρμα τα αστεία", έγραψε στον τοίχο απέναντι από το τραπεζάκι όπου διάβαζε, πήρε το καπελλάκι του και έφυγε. Καθ' οδόν, αλλά και πολλές φορές έκτοτε, θυμιζε στον εαυτό του τον στίχο του Ρίτσου που λέει "Η μεταμέλεια φοράει ξυλοπάπουτσα".

Μου αρεσε πολύ, η πρώτη του απόπειρα ... εκπολιτισμού της πόλης, με μια διάλεξη για τον Μπετόβεν, τον οποίο όμως "γνωρίζε" μόνο συναισθηματικά. Κοφτή, υπέροχη γραφή.

Θα πείτε, γιατί τότε βλάπτουν οι έρωτες αυτοί, όπως λέει ο συγγραφέας;

Διαβάστε το βιβλίο!


ALAIN RENAULT "Τι είναι δίκαιη πολιτική;" (Εκδόσεις Πόλις)


Ο Γάλλος καθηγητής φιλοσοφίας απαντά στο ερώτημα αυτό με ... χίλια άλλα! Το πιο καίριο από τα οποία, για μένα, είναι: Πως μπορεί να διατηρηθεί η απαίτηση για υψηλή κουλτούρα όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τον εκδημοκρατισμό της παιδείας και τα μαζικά εκπαιδευτικά ιδρύματα;

Πιστευει ο συγγραφέας, ότι η συζήτηση επ' αυτού, αλλά και επί όλων των ερωτημάτων που θέτει, πρέπει να αρχίσει "όχι πάνω σε αφηρημένες έννοιες και αρχές" (εδω, είμαστε ατσίδες εμείς!), αλλά πάνω σε πρακτικά ζητήματα.

Η "δίκαιη πολιτική" είναι εκείνη που δίνει λύσεις που δεν θα καταστρέφουν ακόμα περισσότερο το τοπίο, αλλά θα το καθαρίσουν και θα το σπείρουν ξανά με καινούργιο σπόρο. Οι πολιτικές διαφορές, λέει, δεν πρέπει να ομογενοποιούνται, αλλά να αναδεικνύονται. Φερ ειπείν, όλοι πιστευουν στη Δημοκρατία και στην "κοινωνική δικαιοσύνη". Καιρός, να πεί ο καθένας, Αριστερά, Δεξιά, και λοιποί, τί εννοεί με το ένα, και τι με το άλλο. Συναίνεση, επ΄της θεωρίας, είναι εντελώς ανώφελη.


ΕΛΕΝΗ ΛΑΔΙΑ "Εξ Αιγύπτου" - Αγιοι των Κοπτών  (Εκδόσεις Αρμός)



Μία από τις αγαπημένες μου συγγραφείς. Το μυθιστόρημά της "Αποσπασματική Σχέση" (1983) θα πρέπει να το διάβασα τρεις φορές, και κάθε φορά μέσα σε μια μακρά νύχτα!

Εδώ, η συγγραφέας παραθέτει με συγκλονιστική γραφή τα αποτελέσματα μιας εμεπειρίας και μιας περιέργειάς της. Επισκεπτόμενη την έρημο της Νιτρίας, νότια της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο, ήθελε να διαπιστώσει "τί είχε απομείνει από τον ασκητισμό και τον θρησκευτικό ζήλο του τετάρτου αιώνα". Γοητευμένη από την ανάγνωση της "Λαυσαϊκής Ιστορίας" και εκείνης των μοναχών της Αιγύπτου, αναζητούσε λέει, στα σημερινά τεράστια μοναστήρια, "ίχνη και επιβιώσεις του απόμακρου παρελθόντος, κάτω από τα στρώματα του σημερινού τεχνολογικού πολιτισμού, που μοιράιως επηρέασε και τον μοναχισμό".

Στο "ταξίδι" της αυτό λοιπόν, συναρπαστικό σε κάθε του συγγραφικό βήμα, "γνωρίζεται" με τους Αγίους της Αιγύπτου, σ' όλα τα έτη της μακραίωνης ιστορίας τους. Και λέει ότι, εκείνο που τους χαρακτηρίζει όλους, "είναι ο απόλυτος θρησκευτικός ζήλος και η πέραν των ανθρωπίνων ορίων αυταπάρνησή τους".