Tου
Θανάση Δρίτσα(*)
Είναι βέβαιο ότι μετά τη βιομηχανική επανάσταση σταθερά αυξήθηκε η εξάρτηση των ανθρώπων από τυποποιημένες μορφές μαζικής εργασίας και σήμερα απαιτούνται περισσότερες ώρες εργασίας έναντι χαμηλότερης αμοιβής. Τη μορφή της καταναγκαστικής εργασίας με στόχο το κέρδος επέβαλλε προοδευτικά η λευκή φυλή στα πλαίσια της αποικιοκρατικής της επέκτασης στον πλανήτη.
Οι Ινδιάνοι των νησιών της Καραιβικής πχ εξοντώθηκαν συστηματικά από τους ναύτες του Κολόμβου και η κυριώτερη αιτία της βίαιας σύγκρουσης μεταξύ Ινδιάνων και λευκών εισβολέων φαίνεται ότι ήταν η άρνηση των ιθαγενών να εργαστούν στα ορυχεία των Ισπανών. Η εργασία είχε εντελώς διαφορετική πολιτισμική αξία στον κόσμο των Ινδιάνων σε σχέση με τον λευκό κατακτητή. Η έννοια του συστηματικού κέρδους δεν υπάρχει στους παλαιούς πολιτισμούς και όλες οι μορφές εργασίας στοχεύουν αποκλειστικά στην επιβίωση. Η κοσμοθεωρία ζωής του αρχαίου κόσμου είναι το «εργάζομαι για να ζω» σε αντίθεση με την προτεσταντική κοσμοθεωρία του χριστιανού αποικιοκράτη που συνοψίζεται στο «ζω για να εργάζομαι».
Ο φιλόσοφος Φ. Νίτσε θεωρούσε ότι ο σύγχρονος άνθρωπος έχει απωλέσει την ελευθερία του στα πλαίσια του καταναγκασμού της απρόσωπης εργασίας. Ο Νίτσε γράφει χαρακτηριστικά τα εξής: «Μειονεκτούν τελικά όσοι εργάζονται ως υπάλληλοι, έμποροι, επιστήμονες, πράγμα που σημαίνει ως οντότητες γένους και όχι ως εντελώς συγκεκριμένοι, ατομικά προσδιορισμένοι και μοναδικοί άνθρωποι. «Η δυστυχία των επαγγελματικά δραστήριων», συνεχίζει ο Νίτσε, «έγκειται στο ότι σχεδόν πάντα η δραστηριότητα τους είναι άλογη. Δεν μπορείς πχ να ρωτήσεις τον τραπεζίτη που μαζεύει λεφτά ποιός είναι ο στόχος της ακατάπαυστης δραστηριότητας του διότι αυτή είναι άλογη». «Όπως σε όλες τις εποχές», γράφει ο Νίτσε, «οι ανθρωποι χωρίζονται και σήμερα σε ελεύθερους και σκλάβους, γιατί όποιος δεν έχει στη διάθεση του τα δύο τρίτα της ημέρας του είναι σκλάβος, κι ας είναι κατά τα άλλα ότι θέλει-πολιτικός, έμπορος, επιστήμονας».
Τελικά η ευδαιμονία μας κρίνεται από τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου μας. Αναπόφευκτα όμως τα σημερινά κοινωνικο-οικονομικά δεδομένα οδηγούν σε αύξηση του χρόνου εργασίας και περιορισμό του ελεύθερου χρόνου, μάλιστα η κοινωνία της αγοράς μέσα από τη μείωση της αμοιβής ωριαίας εργασίας οδηγεί εκβιαστικά σε αύξηση των ωρών απασχόλησης. Επιπλέον ο πολίτης του δυτικού κόσμου αποδίδει σχεδόν το μισό εισόδημα του στην εφορία και το ποσοστό αυτό προβλέπεται ότι θα αυξηθεί και περαιτέρω στο μέλλον. Καταιγιστικά φορολογείται πλέον και η ελάχιστη ατομική ιδιοκτησία και πρακτικά σύντομα οι περισσότεροι θα αναγκασθούν να πωλήσουν τα ακίνητα τους, εφόσον θα αδυνατούν με το πενιχρό εισόδημα τους να εξoφλήσουν τους θηριώδεις φόρους ακίνητης περιουσίας. Και βέβαια ενώ τυπικά το κράτος θα προβαίνει σε κατάσχεση της περιουσίας των πολιτών όμως η ακίνητη περιουσία (αφού πωληθεί πολύ φθηνά από το κράτος) θα βρεθεί τελικά στα χέρια μιας μικρής και πανίσχυρης οικονομικής ολιγαρχίας. Μάλιστα οι φορολογικές υπηρεσίες έχουν παγκόσμια αποκτήσει πλέον ένα ξεκάθαρα αστυνομικό και αυταρχικό πρόσωπο και είναι βέβαιο ότι στο εγγύς μέλλον ο φοροεισπράκτορας θα έχει και επίσημα δικαιοδοσίες αστυνομικού. Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι στις ΗΠΑ δρομολογούνται ήδη νομικές διαδικασίες οι οποίες θα εμποδίζουν τους πολίτες να αντλούν ιδιωτικά νερό ή να καλλιεργούν τη γη και να παράγουν τροφή σε οικιακό επίπεδο, όπως έκαναν δηλαδή οι κάτοικοι αυτού του πλανήτη εδω και χιλιάδες χρόνια προκειμένου να επιβιώσουν. Έτσι πολυεθνικά οικονομικά συμφέροντα αποβλέπουν ενδεχόμενα στο να δημιουργήσουν μελλοντικές κοινωνίες οι οποίες θα είναι δέσμιες ενός απολυταρχικού κεντρικού συστήματος προμήθειας και αγοράς τροφής. Οι ΗΠΑ δυστυχώς έχουν εκφυλισθεί και παρακμάσει ως μοντέλο μεταπολεμικής δημοκρατίας και πλέον οι τύχες των ΗΠΑ κατευθύνονται από αδίστακτες οικονομικές ελίτ οι οποίες εμπνέονται από το δόγμα του νεο-φιλελευθερισμού της Σχολής του Σικάγου (βλ. πρόσφατο άρθρο στο περιοδικό Der Spiegel). Οι ιδέες του νεοφιλελευθερισμού, ο οποίος αποτελεί πλέον την επίσημη «θρησκεία» των αγορών, ροκάνισαν προοδευτικά τις ανθρωπιστικές αξίες, διέφθειραν την πολιτική και εκφύλισαν την δημοκρατία σε παγκόσμιο επίπεδο. Αποτέλεσμα της διάβρωσης των πολιτικών θεσμών από τον νεοφιλελευθερισμό αποτελεί στην ουσία και η τρέχουσα παγκόσμια οικονομική κρίση που οδηγεί όλο και περισότερους λαούς στο στόμα του ΔΝΤ (βλ. το εξαιρετικό βιβλίο της Ναόμι Κλάιν: Το Δόγμα του Σοκ).
Ότι και να έχουν σχεδιάσει κάποιοι για εμας χωρίς εμάς αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι κανείς δεν θα μπορέσει ποτέ να βουτήξει στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής διότι η ανθρώπινη ψυχή δεν εξουσιάζεται. Θα παραθέσω ένα απόσπασμα από το 1984 του Τζώρτζ Όργουελ, προφητικό έργο της κοινωνίας του μαζικού ελέγχου, που μοιάζει να συμβαίνει σήμερα με διαφορά περίπου 25-30 χρόνων: «Τα γεγονότα οπωσδήποτε δεν μπορούσαν να παραμείνουν κρυφά. Τα ανακάλυπταν με τις ανακρίσεις, αναγκάζοντας σε να ομολογήσεις με βασανιστήρια. Όμως αν ο σκοπός σου δεν ήταν να παραμείνεις ζωντανός αλλά να παραμείνεις άνθρωπος τότε τι σημασία είχαν τελικά όλα αυτά; Δεν μπορούσαν να αλλάξουν τα αισθήματα σου. Το Κόμμα μπορούσε να ξεγυμνώσει και τις παραμικρές λεπτομέρειες από όσα είχες κάνει ή πεί ή σκεφτεί. Αλλά τα βάθη της ψυχής σου, που οι ενέργειες της ήταν μυστήριες ακόμα και για σένα τον ίδιο, έμεναν απαραβίαστα».
(Καρδιολόγου στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, συνθέτη & συγγραφέα)
No comments:
Post a Comment