Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΠΑΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΡΕΝΤΕΡΙΚ ΓΚΡΟΣ, Γάλλος φιλόσοφος, ειδικευμένος στον Πολ Μισέλ Φουκώ (1926-1984) που η δουλειά του έχει επικεντρωθεί στη σχέση μεταξύ δύναμης και γνώσης, καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Παρισιού ΧΙΙ, είναι συγγραφέας ενός βιβλίου, του «Η Φιλοσοφία του Περπατήματος», Philosophy of Walking, που συζητείται πολύ τον τελευταίο καιρό στην Ευρώπη, έχει πουλήσει περισσότερα από 40.000 αντίτυπα στην Γαλλία, και είναι Νο.3 στην λίστα των πιο ευπώλητων βιβλίων της εφημερίδας Γκάρντιαν. Στηρίζομενος στην ρήση του Νίτσε ότι «οι μόνες ιδέες που έχουν αξία, είναι εκείνες που έχουν αποκτηθεί κατά την διάρκεια περπατήματος, ο Γκρος ξεκινά την φιλοσοφική του βόλτα συστήνοντάς μας σε άλλους διανοούμενους που επίσης θεωρούσαν το περπάτημα «σημαντικό μέσο» για να εξελίξουν την σκέψη τους.

Ο ΘΟΡΩ, Αμερικανός ποιητής, συγγραφέας, φιλόσοφος και φυσιολάτρης, ένοιωσε να απελευθερώνεται η σκέψη του με τους περιπάτους που έκανε στο δάσος Ουόλντεν όπου κατέφυγε για να ζήσει ένα μεγάλο μέρος της ζωής του. Ο Γκρος εξετάζει βήμα-βήμα αυτήν την «ενθουσιώδη απομόνωση» του Θόρω στο δάσος. Προσπαθεί να καταλάβει γιατί ο Γάλλος ποιητής Ρεμπώ περπατούσε πάντοτε εξοργισμένος. Ενθουσιάζεται με το πώς ο έτερος μέγας ποιητής της Γαλλίας, ο ρομαντικός Ζεράρ ντε Νερβάλ, κατάφερε με το περπάτημα να θεραπεύσει την μελαγχολία του. Μας δείχνει ότι ο Ρουσώ «για να μπορέσει να σκεφτεί», έπρεπε απαραιτήτως να περπατήσει, ενώ ο Νίτσε έκανε βόλτες στα βουνά για να βρει όρεξη και έμπνευση για γράψιμο.

ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΕΣ είναι οι περιγραφές του Γκρος για τα είδη του περπατήματος που συνάντησε στις μελέτες του. Κατ’ αρχάς, λέει, υπάρχει το «ευθύ περπάτημα», αυτό στο οποίο εναλλάσσεις το βήμα σου βάζοντας το ένα πόδι μπροστά από το άλλο, «κατευθυνόμενος προς κάπου χωρίς συγκεκριμένο σκοπό, και αφήνοντας το σώμα σου να ηρεμήσει μέσα στην μονοτονία αυτής της πράξης». Ετούτο το περπάτημα, ο Γκρος το ονομάζει «μη ανταγωνιστικό». Θαυμάσια περιγράφει και την promenade, το σουλατσάρισμα όπως θα το λέγαμε εμείς, το οποίο χαρακτηρίζει ως «άσκηση ματαιοδοξίας» που ευδοκιμούσε ιδιαίτερα στους Κήπους του Τουλερί στο Παρίσι, όπυ τα πλήθη ήσαν μεγάλα, όλοι είχαν μιαν εξαιρετικά αδιάκριτη περιέργεια – λές και υπάρχει διακριτική! – και το μόνο κέρδος του στοχαστή περιπατητή ήταν ότι κατάφερνε, μέσα στον όχλο να περνά απαρατήρητος.

ΑΣ μη λησμονούμε βεβαίως και την περίφημη Περιπατητική Σχολή που ίδρυσε ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης, που βρισκόταν κοντά στον ναό του Λυκείου Απόλλωνα, ανάμεσα στον Λυκαβηττό και τον ποταμό Ιλισσό. Εκεί, οι γνωστοί ως περιπατητικοί φιλόσοφοι βάδιζαν μαζί με τους μαθητές τους και συζητούσαν όσα τους προβλημάτιζαν. Μερικοί από τους πιο γνωστούς, όπως ο Θεόφραστος, ο Εύδημος ο Ρόδιος και ο Δημήτριος ο Φαληρεύς, λέγεται ότι δεν μπορούσαν να σκεφτούν και να εκφραστούν τόσο καλά όσο καθιστοί ή όρθιοι, όσο τα κατάφερναν εν κινήσει και συζητώντας, είτε με άλλους, είτε και με τον ίδιο τον εαυτό τους.

ΕΝΑΣ εκ πεποιθήσεως περπατητές ήταν κι ο Μαχάτμα Γκάντι, για τον οποίο επίσης γίνεται λόγος στο υπέροχο βιβλίο του Γκρος. Εκτός του ότι  περπατούσε σχεδόν κάθε μέρα (όταν δεν ήταν στην φυλακή, εννοείται, ή όταν έκανε απεργία πείνας), για να καθαρίζει, όπως έλεγε, το μυαλό του, ιστορική είναι η λεγόμενη «Πορεία του Αλατιού» την οποία εμπνεύστηκε και της οποίας ηγήθηκε στις 12 Μαρτίου του 1930. Περπάτησε επί 24 μέρες για να φτάσει στο παραθαλάσσιο χωριό Ντάντι όπου, μαζί με χιλιάδες Ινδούς περιφρόνησε τον βρετανικό νόμο που έδιδε την εκμετάλλευση θαλασσινού άλατος μόνο σε βρετανικών συμφερόντων εταιρεία, και άρχισαν να μαζεύουν εκείνοι αλάτι.