ΤΗ ΝΥΧΤΑ ΠΟΥ ΕΝΑ ΚΕΡΙ ΕΦΕΞΕ ΣΤΗ ΠΟΛΗ-ΦΑΝΤΑΣΜΑ

Το γεγονός των ημερών που, δίχως έκπληξη υποβιβάστηκε από τα περισσότερα ελλαδικά μέσα ενημέρωσης, ήταν η τέλεση της Ακολουθίας του Επιταφίου, για πρώτη φορά μετά από 58 ολόκληρα χρόνια, στην Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Εξορινού στην παλαιά, εντός των τειχών, πόλη της κατεχόμενης Αμμοχώστου.

Στην Θεία Λειτουργία που ετέλεσε ο Μητροπολίτης Κωνσταντίας Αμμοχώστου Βασίλειος, και στην περιφορά του Επιταφίου, συμμετείχαν περισσότεροι από 4000 Ελληνοκύπριοι, μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα βαθιάς κατάνυξης και συγκίνησης.

Μερικοί, από τους πολύ παλαιότερους, θυμήθηκαν τα χρόνια πρό του 1950, όπου πραγματικά ήταν ειρηνική και φιλική η συμβίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων στην εντός των τειχών, παλαιά πόλη της Αμμοχώστου. Αυτές οι καλές σχέσεις καλλιεργήθηκαν από τα τέλη του 19^ου αιώνα, όταν είχε αρθεί η απαγόρευση εγκατάστασης των Χριστιανών στην παλιά πόλη.

Τα πράγματα άλλαξαν όμως, πάλι προς το χειρότερο, στα τέλη της δεκαετίας του 1950 όταν, λόγω των ενδοκοινωτικών ταραχών, οι Ελληνοκύπριοι αναγκάστηκαν να φύγουν από την παλιά πόλη και να εγκατασταθούν στη νέα. Αλλά και από αυτήν εκδιώχθηκαν το 1974, όταν ο τουρκικός στρατός εισέβαλε στη Κύπρο και κατέλαβε το 40% των εδαφών της, στον βορρά.

Οι Τούρκοι κατέχουν την παλιά, εντός των τειχών πόλη, αλλά και ένα τμήμα της νέας, που έχει καταληφθεί από τον τουρκικό στρατό και είναι κλειστή για όλους. Η υπόλοιπη, ακατοίκητη από το 1974, είναι αυτή που όλη ξέρουμε ως «πόλη-φάντασμα».

Η εφημερίδα «Φιλελεύθερος», γράφει το εξής πολύ ενδιαφέρον:

Ειδικά για τον Άγιο Γεώργιο τον Εξορινό η αείμνηστη Βαρωσιώτισσα (Αμμοχωστιανή) Αγνή Μιχαηλίδου στο βιβλίο της «To Παλιό Βαρώσι» το οποίο βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών, γράφει ότι ο πατέρας της Μιχαλάκης Λουϊζίδης κατόρθωσε το 1905 να καθαρίσει και να επαναλειτουργήσει την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Εξορινού. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο: «Σκάμνοι και πάγκοι κατασκευάστηκαν από τον Τούρκο εργολάβο Κιαμίλι από θαυμάσιο ξύλο που εκείνος ο ίδιος διέθεσε. Όταν ρωτήθηκε από τον πατέρα μου τι του ώφειλαν, η απάντηση ήταν: «Nτροπή αφεντικό. Από ποιόν να πάρω χρήματα, από σένα ή από τον Άγιο;». 

Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή στην εντός των τειχών της πόλης εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο καλλίφωνος παπά Μανέας, ο οποίος διορίστηκε εφημέριος του ναού.

Η Αγνή Μιχαηλίδη περιγράφει την περιφορά του Επιταφίου του Αγίου Γεωργίου Εξορινού, κάποια χρονιά μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Ο Επιτάφιος για να πάει στην πλατεία έπρεπε να περάσει από τους τουρκομαχαλάδες, πράγμα που θα ενοχλούσε τους Τούρκους. Ο παπά Μανέας ανέλαβε την ευθύνη. «Και άξαφνα, μέσα στη νεκρική σιγή, ακούστηκε η γλυκειά φωνή του παπά» διαβάζουμε στο βιβλίο της Αγνής Μιχαηλίδη. Συγκλονιστικά τα όσα καταγράφει στη συνέχεια: «Ο παπάς εδέετο στην τουρκική γλώσσα υπέρ της τουρκικής κοινότητος, υπέρ του αρχηγού της θρησκείας τους, υπέρ της ειρήνης και της ευημερίας όλων των κατοίκων… Ήξερε θαυμάσια τα τουρκικά και τα μεταχειρίστηκε στην πιο κατάλληλη στιγμή. Και τότε συνέβη κάτι που μόνο η διδασκαλία της αγάπης μπορούσε να επιτελέσει. Ένας- ένας οι Τούρκοι σηκώθηκαν κι΄ έβγαλαν το φέσι, ενώ τα μπαλκόνια και τα παράθυρα φωτίστηκαν και γέμισαν γυναικόπαιδα».

Η χειρονομία αυτή που τους Τουρκοκυπρίους της Αμμοχώστου, χαιρετίστηκε από την κυπριακή ηγεσία, αλλά και από τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο Β’, ο οποίος δήλωσε ότι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, εάν αφεθούν ελεύθεροι και χωρίς πιέσεις από άλλους, μπορουν να ξαναβρούν τον τρόπο να ζήσουν μαζί.

Το κλειδί της Εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου Εξορινού, παραδόθηκε από τον μουφτή της Αμμοχώστου στον Μητροπολίτη Κωνσταντίας, και έτσι βρίσκεται και πάλι στα χέρια της Εκκλησίας της Κύπρου.

Ο Μητροπολίτης Βασίλειος είπε ότι η παρουσία του κόσμου στην Ακολουθία του Επιταφίου την Μεγάλη Παρασκευή, η συγκίνηση και η κατάνυξή του, φανερώνει «την βούληση του λαού για λύση του Κυπριακού, βούληση που κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει».

Βλέποντας τις σκηνές από την περιφορά του Επιταφίου, σκεφτόμουν ότι όλοι αυτοί οι φλογεροί ψευτοεπαναστάτες πολιτικοί στην Ελλάδα τύπου Καμένου, κλπ, που με περισσή ευκολία και ασφάλεια (διότι αυτοί δεν ξέρουν τι σημαίνει να ζεις δυό βήματα από το κατεχόμενο σπίτι σου και με το όπλου του καταχτητή να σε σημαδεύει διαρκώς), φωνάζουν «όχι στη λύση», αν τολμούσαν ας πήγαιναν εκεί, στο Βαρώσι μας, την Μεγάλη Παρασκευή, και ας έλεγαν αυτό το «όχι» κατά πρόσωπο σε όσους ήταν εκεί.

Και για να μην παρεξηγηθώ: Το «όχι», από το στόμα Κυπρίου, θα το ακούσω και θα το αποδεχτώ, ακόμα και εάν διαφωνώ με αυτόν. Από τύπους σαν τον Καμένο, που δεν διακινδύνευσαν ποτέ τίποτα, και τίποτα δεν γνωρίζουν από κατοχή, προσφυγιά και διωγμό, δεν μπορώ να ακούσω λέξη.

Δεν ισχυρίζομαι ότι το «άνοιγμα» μιας εκκλησίας στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου είναι δείγμα ότι πάμε για λύση και ότι η λύση αυτή θα είναι ανεκτή – δεν λέω «δίκαιη», διότι τέτοια, όλοι το ξέρουμε και το αποδεχόμαστε, δεν θα υπάρξει. Όσο η Τουρκία θα καθορίζει τους όρους του παιχνιδιού, ακόμα και ο πιο αισιόδοξος άνθρωπος δικαιούται να έχει σοβαρές επιφυλάξεις. Άλλωστε, μπορεί να μας παρέδωσαν τα κλειδιά της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου Εξορινού, αλλά σχεδόν όλες οι άλλες εκκλησίες μας στον κατεχόμενο βορρά, είναι κατεστραμμένες, λεηλατημένες, χωρίς σταυρό, χωρίς καμπαναριό, και με συλημένους τάφους σε όλα τα προαύλιά τους.

Όμως, από την άλλη, το ότι άνοιξαν αυτήν την εκκλησία, και παρέδωσαν τα κλειδιά της στους εκ παραδόσεως κτήτορές της, είναι ένα βήμα. Είναι μία χειρονομία που, έστω και εάν δεν ξέρουμε ποιο θα είναι το αντάλλαγμα που θα ζητηθεί ίσως για αυτήν, παραμένει σημαντική.

Κι όταν λέμε «Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης», ένα από τα πρώτα πράγματα που εννοούμε, για μένα, είναι ό ένας να σέβεται και να εκτιμά τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του άλλου. Ως έναν αρκετά μεγάλο βαθμό, υπήρχε αυτό παλιά στη Κύπρο. Δεν ήταν ασυνήθιστο χριστιανοί να πηγαίνουν στο τζαμί, και μουσουλμάνοι να προσέρχονται στις εκκλησίες μας – κυρίως σε γάμους, σε βαφτίσια και σε κηδείες.

Κι όταν άνθρωποι, σ’ αυτές τις κορυφαίες στιγμές της ζωής τους, είναι μαζί, χέρι-χέρι, αγκαλιά να χαίρονται και αγκαλιά να θρηνούν, δεν υπάρχει πιο γερή βάση για συνύπαρξή τους με αξιοπρέπεια και αγαστή συνεργασία.