Του Λευτέρη Κουσούλη, Πολιτικού Επιστήμονα
Ο χρόνος στην πολιτική
μεταπλάθει την εικόνα των δημοσίων ανδρών. Προσθέτει και αφαιρεί. Αφαιρεί και
προσθέτει. Κάθε αφήγηση για κάθε δημόσιο άνδρα, έχει πάντοτε ένα στοιχείο
μυθοπλασίας, προερχόμενο κυρίως από τους φίλους που προσθέτουν θετικά και
διαγράφουν τα αρνητικά. Αλλά και από εκείνους, οπαδούς ή μη, που
εκμεταλλεύονται το μύθο, που ψηφίδα - ψηφίδα «στήνεται» στο χρόνο.
Η κριτική σκέψη στέκει απέναντι
στους μύθους. Και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έχει σύντομα περιβληθεί με στοιχεία
μύθου. Φρόντισε και ο ίδιος να τα κατασκευάσει και οι επίγονοι να τα
επιμεληθούν. Ως πραγματικός πολιτικός, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, πέρα από
μύθους και υμνητικές περιγραφές, υπήρξε στα δικά μου μάτια μια μέτρια πολιτική
προσωπικότητα.
Το ζήτημα της τελικής
αποτίμησης ενός πολιτικού άνδρα, δεν έχει τόσο σχέση με τα εξωτερικά στοιχεία
της δημόσιας παρουσίας του, όσο με τον πυρήνα της πολιτικής του στάσης. Με τον
πυρήνα δηλαδή της πολιτικής του αντίληψης και φιλοσοφίας, που ορίζει τις
ιεραρχήσεις, αξιολογεί τις προτεραιότητες και κατατάσσει στη σωστή θέση στον
ιστορικό χρόνο το ασήμαντο και το σημαντικό.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής
χαρακτηρίζεται από την τυφλή προσήλωση στο κράτος. Κατά κάποιο τρόπο, έχει μια
θρησκευτικού τύπου πίστη στο κράτος. Όλα μπορούν να γίνουν με το κράτος και δια
του κράτους. Και όλα πρέπει να γίνονται με το κράτος και δια του κράτους. Μέχρι
αυτόν τον ορίζοντα έφτανε το φως της πολιτικής του φιλοσοφίας. Έχει ως προς
αυτό μια παραλληλία με την Αριστερά. Και οι δυο αντιλήψεις, ρητά και άρρητα,
κινούνται με τη θεμελιώδη παραδοχή, ότι η κοινωνία μπορεί να τελεί «υπό
κατασκευή», να διαμορφώνεται από κεντρικές παρεμβάσεις, να κατευθύνεται σύμφωνα
με έναν κεντρικό σχεδιασμό και μια μηχανική λογική. Να «διατάσσεται» τελικά για
το πώς θα λειτουργήσει και πώς θα πορευθεί.
Έτσι, για τον Κωνσταντίνο
Καραμανλή, η κοινωνία είναι μια κατάσταση υπό διαμόρφωση, με την προϋπόθεση
πάντοτε του ισχυρού κράτους, που έρχεται να επιβληθεί στις αδιαμόρφωτες και
χαοτικές συχνά επιλογές της. Η δημιουργικότητα που ενυπάρχει σε κάθε κοινωνία,
η αμφισβήτηση, η άρνηση, η εναντίωση στην εξουσία, ήταν για τον Κωνσταντίνο
Καραμανλή, μια πηγή πολιτικού άγχους. Και επειδή οι κοινωνίες είναι και θα
παραμείνουν πάντοτε στο βάθος μη καθοδηγούμενες οντότητες, αφού το αίτημα της
ελευθερίας θα τις συνταράζει, το πολιτικό άγχος εγκαταστάθηκε στην καραμανλική
φιλοσοφία ως πολιτικός φόβος.
Οι εποχές αλλάζουν. Και ο
χρόνος δεν μεταπλάθει μόνο την εικόνα των δημοσίων ανδρών αλλά παρασύρει και
τις αντιλήψεις τους. Αυτό που αντιπροσώπευσε και συμβολίζει ο Κωνσταντίνος
Καραμανλής είναι η συντηρητική εκδοχή της πολιτικής. Εμπεριέχει την επιβολή,
υποθάλπει την αδράνεια, αρνείται τη μεταβολή και κρύβει τη βία. Ο Κωνσταντίνος
Καραμανλής, ως εκφραστής αυτής της αντίληψης, υπήρξε τελικά παράγοντας
καθυστέρησης της ελληνικής κοινωνίας στο μακρύ χρόνο.
www.lefteriskousoulis.gr
Πολύ ενδιαφέρουσα άποψη. Και πραγματικά τη συμμερίζομαι. Θα είχε πολύ ενδιαφέρον και μια ανάλογη ανάλυση της προσωπικότητας του Ανδρέα Παπανδρέου. Αυτή κι αν είναι υπερτιμημένη προσωπικότητα.
ReplyDeleteΚαλημέρα.
ReplyDeleteΣτο παρελθόν, έχω εκτιμήσει τις απόψεις του κ. Κουσούλη και για την θεωρητική τους προσέγγιση αλλά και για τον ρεαλισμό τους.
Στην προκειμένη περίπτωση θα έλεγα ότι βλέπω μόνο μια θεωρητική πλευρά. Γιατί η πολιτική, ναι μεν διέπεται από μια φιλοσοφία και ένα "πλαίσιο", αλλά πρωτίστως, είναι η "τέχνη του εφικτού" και κρίνεται εκ αποτελέσματος (συγκριτικού με άλλων πολιτικών ή απόλυτου).
Η προσωπική μου λοιπόν γνώμη είναι (παρ' ότι ιδεολογικά δεν ανήκω στον πολιτικό χώρο του Καραμανλή), ότι - από άποψη συνολικού αποτελέσματος - πέτυχε να "σπρώξει" την χώρα και τον λαό έστω δύο βήματα μπροστά (λαμβανομένων υπ' όψιν των ιστορικών συγκυριών). Η δε οριοθετούμενη από τον κ. Κούσουλα πολιτική του ότι "εμπεριέχει την επιβολή, υποθάλπει την αδράνεια, αρνείται τη μεταβολή και κρύβει τη βία", θεωρώ ότι - τελικά - σε ένα λαό που του λείπει η πολιτική αλλά και η γενικώτερη παιδεία, δεν είναι και τόσο κακή μια "επιβολή" του μονόφθαλμου στους εντελώς τυφλούς.
Και έρχομαι στο σχόλιο της Μερόπης για τον Ανδρέα Παπανδρέου, για τον οποίο πιστεύω ότι το αντίστοιχο πλαίσιο θα ήταν τελείως διαφορετικό, δηλαδή "λιγότερη επιβολή, λιγότερη βία, όχι αδράνεια κλπ". Ποιο ήταν το πολιτικό αποτέλεσμα (αφού ο λαός δεν απέκτησε παιδεία αυτόματα το άλλο πρωί της "αλλαγής", ώστε να διαχειριστεί σοφά το νέο τοπίο και που δεν φρόντισε και η "αλλαγή" να του την δώσει σε ένα βάθος χρόνου) ; Το αποτέλεσμα ήταν η πολιτική ελευθεριότητα αντί της δημιουργικής ελευθερίας και η άλλη "επιβολή" τελικά - στο όνομα της δημοκρατίας και της ανεξάρτητης αυτενέργειας - μιας απαίδευτης μεσαίου έως χαμηλότατου επιπέδου στελεχειακής κάστας, που έφτασε ένα λαό στο ίδιο αποτέλεσμα (την "αδράνεια"), χτυπώντας τον εκ των έσω. Γιατί η ανώτατη ηγεσία δεν ασκούσε κανέναν έλεγχο γιατί απλά δεν είχε τελικά όραμα και άρα δεν την ένοιαζε τι γινόταν "κάτω".
Συμπερασματικά, ποιος από τους δύο ηγέτες (που αντιπροσωπέύουν δύο διαφορετικές και προφανώς αντίθετες σχολές - ελπίζω να συμφωνεί ο κ. Κούσουλας σε αυτό) πήγε την χώρα δυό βήματα μπροστά και ποιος την έφερε να εξαρτάται από την ανεξέλεγκτη ελευθεριάζουσα εξουσία ενός άλλου "κράτους" που "επιβάλλουν" οι γενειοφόροι κρατούντες τους διακόπτες του ηλεκτρικού ρεύματος και οι εν γένει εξουσιαστές που ανεβαίνουν την Πανεπιστημίου αντίθετα στο ρεύμα, θεωρώντας ότι αυτό είναι ΤΟ "δημοκρατικό" τους δικαίωμα που τους το στερούσαν μέχρι την άνοδο στην εξουσία των "δημοκρατικών δυνάμεων" ;
Αυτή λοιπόν την στρέβλωση της δημοκρατίας χρεώνεται κατ' εμέ ο Ανδρέας Παπανδρέου, που είχε μια ιστορική ευκαιρία και μια σπάνια πολιτική δυναμική όταν ήρθε στην εξουσία. Θα μπορούσε δε - αξιοποιώντας και τα κοντύλια από την ενσωμάτωση στην ΕΟΚ που, άλλωστε, σύντομα συμβιβάστηκε και πολιτικοιδεολογικά μαζί της - να είχε "σηκώσει" και "σπρώξει" την χώρα μπροστά.
ΚΜ
Ζητώ συγγνώμη που δύο από τις τρεις φορές που αναφέρομαι στον κ. Κουσούλη τον αποκαλώ κ. Κούσουλα. Κόπωση γαρ.
ReplyDeleteΚΜ