Θα πουμε δυο κουβέντες τώρα για την δημοσιο-οικονομική κρίση του 1843 στη χωρα μας. Το κακό, έγινε σε διάστημα 10 μόλις χρόνων. Κατά την περίοδο 1833-1843, δημιουργηκε ένα δημοσιονομικό έλλειμμα σε επίπεδο τακτικών μεγεθών 14.214.000 δραχμών. Το 1843, η Ελλάδα κήρυξε στάση πληρωμών. Δηλαδή, χρεοκόπησε.
Θα αναφερθούμε τώρα στο εξωτερικό δημόσιο χρέος της Ελλάδας την περίοδο 1844-1861 (17 χρόνια). Μιλάμε για μιά περίοδο όπου δεν επισημαίνεται εξαιρετική ενεργοποίση του χρέους αυτού, και οι συνθήκες εξέλιξής του δεν έχουν ποτέ διευκρινιστεί αρκετά. Όμως, το εξωτερικό χρέος διογκώνεται και επηρεάζει την εσωτερική και εξωτερική πολιτική του νεογέννητου, τότε, ελληνικού κράτους.
Η μελέτη για την οποία θα κάνουμε σήμερα μια σύντομη αναφορά, έγινε από τον Παναγιώτη Πετράκη, και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης.
Η περίοδος, κατ’ αρχάς, που έχει επιλεγει εδώ, ορίζεται από δύο γεγονότα. Από τον επόμενο χρόνο της κήρυξης της δεύτερης πτώχευσης της Ελλάδας το 1843, και από τον προηγούμενο χρόνο της έξωσης του Όθωνα (τον Οκτώβριο του 1862). Πρόκειται, λέει ο συγγραφέας, για μια περίοδο όπου δεν επισημαίνεται ούτε σύναψη νέων εξωτερικών δανείων (εκτός μιας εξαίρεσης μικρής ποσότητας), αλλά ούτε και σημαντική προσφυγή στον εξωτερικό δανεισμό. Παρ’ όλα αυτά, το δημόσιο εξωτερικό χρέος, στην περίοδο αυτή, αυξήθηκε σημαντικά.
Στην περίοδο 1833-1843, σημειώνεται η εισροή στο δημόσιο ταμείο του προιόντος δύο δανείων.
1. Του δανείου Rothschild, (που υπεγραφη 12 Ιανουαρίου 1932 στο Παρίσι), και με το οποίο ελάβαμε 60 εκατομμύρια φράγκα, ή 67.080.000 δραχμές, με την εγγύηση τριών δυνάμεων, της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Ρωσίας, που καθεμία εγγυόταν το 1/3 του ποσού. Το επιτόκιό μας ηταν 5%, το χρεολύσιο 1%, και δίναμε και στην Rothschild προμήθεια, κάθε χρόνο, περίπου 50.000 δρχ. Και,
2.Του λεγόμενου «βαυαρικού δανείου», που ηταν υψους 4.658.000 δραχμών, και μας το έδωσε ο βασιλιάς του βαυαρικού κράτους, πατέρας του Όθωνα.
Την ίδια αυτή περίοδο, το ελληνικό κράτος, εκτός από την εξυπηρέτηση του εξωτερικού δανείου, πλήρωνε και αποζημιώσεις προς την Υψηλή Πύλη. Η συνολική εκροή από το δημόσιο ταμείο για τους τρείς παραπάνω λόγους, ανήλθε στο ύψος των 52.608.000 δραχμών. Από αυτό το ποσό, οι περίπου 14.769.000 δραχμές ηταν το ύψος της αποζημίωσης προς την Υψηλή Πύλη.
Κατά την μελέτη Πετράκη, διαπιστώνεται ότι το 1833, το 1839 και το 1840, γίνεται από την Γαλλία καταβολή τριών ποσών για την ικανοποιηση του δανείου Rothschild – κάθε φορά από 1.028.000 δρχ. Το 1843, οι τρείς Εγγυήτριες Δυνάμεις, κατέβαλλαν συνολικά άλλα 2.743.000 δρχ. Αυτές οι καταβολές σημαίνουν ότι το ελληνικό δημόσιο ταμείο βρισκόταν σε αντίστοιχα χρόνια σε αδυναμία να εκπληρώσει τις συνολικές υποχρεώσεις του προς τον τραπεζικό οίκο Rothschild.
Δεν βρίσκεται μεσα στα πλαίσια του αντικειμένου του άρθρου του κ. Πετράκη η εκτίμηση της σημασία της πολιτικής επίδρασης του δημόσιου χρεόυς στην περίοδο που εξεταζεται. Όμως, θεωρεί ότι είναι αυταπόδεικτη, όπως λέει, η δυνατότητα την οποία είχαν οι κάτοχοι των τίτλων του ελληνικού χρέους «να επηρεάσουν τις οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις στην Ελλαδα την περίοδο που εξετάζουμε».
Το βιβλιαράκι «Δημόσιος Δανεισμός και Εξέλιξη Βασικών Τραπεζικών Μεγεθών (1844-1869), του Παναγιώτη Πετράκη, κυκλοφόρησε το 1994, και ακόμα διατίθεται από τα βιβλιοπωλεία του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης.
Λένε πως η Ιστορία διδάσκει. Εμείς, μάλλον, δεν θέλουμε να διδαχτουμε από αυτήν. Για αυτό, και πολλές φορές επαναλαμβάνεται.
No comments:
Post a Comment