ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΤΟΝ ΕΦΕΡΕ εδώ ο... καπνός, αλλά ο δρ. Φρενκ κράτησε και άλλες, πολύ σημαντικές σημειώσεις, που μοιράστηκε μαζί μας. Για τον καθαρό αέρα, που δεν έχουμε. Για την «υπέροχη ελληνική διατροφή», που δεν απολαμβάνουμε. Για την άθληση, που δεν κάνουμε. Για την κοινωνική ισότητα, που δεν υπάρχει. Για τον κοινωνικό αποκλεισμό, που τον βλέπεις πια παντού. Για την ξενοφοβία, που μεγαλώνει. Για την ανεκτικότητα, που μειώνεται.
Ο δρ Τζούλιο Φρενκ, πρύτανης της φημισμένης Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, ήρθε στην Ελλάδα το περασμένο καλοκαίρι, και υπέγραψε με την τότε ηγεσία του υπουργείου Υγείας ένα Μνημόνιο (ωχ!) Κατανόησης, για την απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους κλειστούς, δημόσιους χώρους. Ομως η παρουσία του στη σημερινή στήλη δεν είναι λόγω του τσιγάρου. Προσωπικότητα παγκόσμιας εκτίμησης, ο κ. Φρενκ, ως υπουργός Υγείας του Μεξικού άλλαξε όλο το σύστημα περίθαλψης και ασφάλισης της χώρας του. Χάρη σ' αυτόν, εκατομμύρια φτωχοί άνθρωποι, βρήκαν επιτέλους την υγειά τους.
Το Μεξικό είναι μία από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το 45% περίπου του πληθυσμού του ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Οταν ανέλαβε υπουργός Υγείας ο Τζούλιο Φρενκ, οι ανασφάλιστοι ήταν «για δεκάδες εκατομμύρια».
Το 2003 τέθηκε σε εφαρμογή η φιλόδοξη μεταρρύθμιση του κ. Φρενκ, που έφερε την ονομασία «Seguro Popular». Το παράδοξο είναι ότι ο άνθρωπος ο οποίος, σήμερα, έχει γίνει «κόκκινο πανί» για τις καπνοβιομηχανίες, λόγω του αγώνα του κατά του καπνίσματος, το 2004 κατηγορήθηκε σκληρά από τις αντικαπνιστικές οργανώσεις ότι έκανε «μια ασυνήθιστη συμφωνία» με τους γίγαντες της καπνοβιομηχανίας. Συγκεκριμένα, η Philip Morris και η British America Tobacco (γνωστότερη με τα αρχικά ΒΑΤ) συμφώνησαν να προσφέρουν σε διάστημα 2,5 ετών το ποσό των 400 εκατομμυρίων δολαρίων για την υλοποίηση της μεταρρυθμισής του στην υγεία. Οι δωρητές διατήρησαν το δικαίωμα να κόψουν την οικονομική ενίσχυση εάν, στο διάστημα αυτό, η κυβέρνηση ανέβαζε τους φόρους στα προϊόντα καπνού.
Τον Σεπτέμβριο του 2006, η κυβέρνηση του Μεξικού πρότεινε τον Τζούλιο Φρενκ για τη θέση του γενικού διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Η έγκυρη επιστημονική επιθεώρηση «Lancet», σε βασικό της άρθρο, υποστήριξε ένθερμα την υποψηφιότητά του, λέγοντας «δεν υπάρχει καλύτερος». Κι όμως, δεν πήρε τελικά τη θέση, επιβεβαιώνοντας την πρόβλεψη της «Wall Street Journal» ότι εκείνη η ιστορία με τη χορηγία που πήρε από τις καπνοβιομηχανίες δεν θα του έβγαινε σε καλό.
Μπροστά μου στέκεται ένα ψηλός, επιβλητικός άνδρας, 57 ετών, από εκείνους που λες «εκπέμπουν αύρα επιτυχίας και κύρους». Χρειάζεται ο μισός χώρος αυτής της σελίδας για να αναφερθούν, επιγραμματικά μόνο, τα επιστημονικά και επαγγελματικά του επιτεύγματα. Σπούδασε ιατρική στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού και στη συνέχεια έκανε τρία μεταπτυχιακά, στο Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν στην Αμερική - μάστερ στη Δημόσια Υγεία, μάστερ στην Κοινωνιολογία και Ph.D στην Ιατρική Οργάνωση και Κοινωνιολογία.
Γι' αυτόν, η ιατρική είναι «όχι η φροντίδα ενός ασθενή, αλλά ολόκληρης της κοινωνίας». Τον ενδιαφέρουν πάντα οι κοινωνίες «που, δυστυχώς, δεν είναι πια κοινωνίες». Εκείνες, δηλαδή, όπου οι φτωχοί και ανήμποροι είναι σπρωγμένοι στο περιθώριο «και η ζωή τους είναι στο έλεος... των θεών». Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη δεν έχουν. Ζουν στις πιο άθλιες, τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές, πόλεις, γειτονιές και χωριά. Εργάζονται σε συνθήκες κάκιστης υγιεινής, και, και, και...
Και τι μπορεί να κάνει αυτός, ένας ακαδημαϊκός, από την ωραία Βοστόνη, για να σκοτώσει αυτή την κοινωνική ανισότητα, αυτήν την κατάφωρη αδικία; «Εμείς βλέπουμε όλη την κοινωνία ως ασθενή. Από εκεί και ύστερα, δύο είναι οι βασικές δραστηριότητές μας. Πρώτον, να διαγνώσουμε τα προβλήματα και, δεύτερον, να προτείνουμε τους καλύτερους τρόπους επίλυσής τους».
Σε ποιους προτείνετε; «Σε κυβερνήσεις και οργανισμούς που είναι πρόθυμοι να ακούσουν και να εφαρμόσουν». Και τι ακριβώς συνταγογραφείτε; «Παρεμβάσεις, προγράμματα, πολιτικές. Κάθε τι που ξέρουμε ότι θα βελτιώσει την υγεία και, μέσω αυτής, την ποιότητα ζωής όλου του πληθυσμού».
Στη χώρα μας, όπως είπαμε, τον έφερε... ο καπνός. Μιλάμε, βεβαίως, και για την οικονομική κρίση, αλλά τη θεωρεί παροδική. «Σύμπτωμα και όχι πρόβλημα». Πρόβλημα μεγάλο, λέει, είναι το κάπνισμα («η κρίση είναι ευκαιρία να το κόψετε»). Πρόβλημα, επίσης μεγάλο στην Ελλάδα είναι η παχυσαρκία. «Εχετε την καλύτερη τροφή στον κόσμο. Την ακολουθούν άλλοι και την εγκαταλείψατε εσείς;» Πρόβλημα, επίσης, είναι η κακή ποιότητα ζωής πολλών πολιτών, ιδίως των πιο φτωχών.
Μια σκέψη, επιθετική, που περνάει από το μυαλό μου ακούγοντάς τον, είναι «ήρθε τώρα ο ξένος, Μεξικανός από το Χάρβαρντ, να μας πει πώς θα τρώμε τα λαδερά, τα ψαρικά, τα χορταρικά, τα όσπρια και τις πίτες μας». Καμιά φορά, οι άνθρωποι τις διαβάζουν αμέσως τις... κακές σκέψεις: «Κοιτάξτε, η δημόσια υγεία, εκτός από απλή λογική, είναι και εφαρμοσμένη πολιτική. Αυτά που ξέρεις ότι είναι σωστά, να μπορείς και να τα κάνεις πράξη».
Μια μεσαία ελληνική οικογένεια, μπορεί όντως να απολαμβάνει τα καλά της πατροπαράδοτης κουζίνας. Ομως, οι κοινωνίες σήμερα είναι πολυδιασπασμένες. Τα παιδιά δεν ακολουθούν όλα τις παραδόσεις των γονιών. Η σκληρή καθημερινότητα κουράζει και συνθλίβει τον άνθρωπο. Η παγκοσμιοποίηση έχει κάνει το χωριό μας μεγαλύτερο - αλλά δεν το ελέγχουμε πια και φοβόμαστε. Ηρθαν ξένοι στο χωριό μας. Στην πόλη, οι οχτροί. Και το πρόβλημα μεγαλώνει.
Και εδώ, χτυπάμε μια πολύ ευαίσθητή του χορδή. «Κάποτε, οι αποστάσεις ήταν μεγάλες και η ζωή διαφορετική. Εύχομαι η παγκοσμιοποίηση να μην επιφέρει τελικά τον ψηφιακό διαχωρισμό των ανθρώπων. Σήμερα το 80% του πληθυσμού της Γης, που εξακολουθεί να ζει στις λεγόμενες αναπτυσσόμενες χώρες, αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 10% των χρηστών του Ιντερνετ παγκοσμίως. Ετσι, λοιπόν, οι νέες μορφές κοινωνικού αποκλεισμού τρέφονται από τα ίδια παλιά μοντέλα της φτώχειας και της ανισότητας. Το 1,3 δισεκατομμύριο ανθρώπων που ζουν ακόμα με λιγότερο από 1 δολάριο την ημέρα, πρέπει να είναι μία συνεχής υπενθύμιση των τεράστιων διαφορών που πρέπει να εξαλείψουμε, ώστε να μπορούμε να λέμε ότι ζούμε σε έναν δίκαιο κόσμο».
Στην Ελλάδα, έχουμε εγκλωβίσει την υγεία σε ένα φάρμακο, σε μια αξονική τομογραφία, μια συνταγή γεμάτη αντιβιοτικά. Ο σημερινός μας «επισκέπτης από το Μεξικό» μάς θυμίζει ότι υγεία είναι και να τρώμε όλοι μαζί στο τραπέζι, και να συζητάμε μεταξύ μας, και να μην φοβόμαστε τους ξένους, και να κάνουμε λίγη γυμναστική, και να ζούμε σε σπίτια καθαρά, και να φωνάζουμε «δώστε μας λίγο αέρα, ν' αναπνεύσουμε». Το πολιτικο-ιατρικό κατεστημένο της χώρας μας όλα αυτά τα βλέπει «φιλο-λογήματα». Γι' αυτό και, κάθε μέρα, λίγο λίγο πεθαίνουμε όλοι!
Το κομματι δημοσιεύτηκε στη σημερινή, 28.11.2010, "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία", στη σελίδα "Ανθρωπων Εργα & Ημέρες".
No comments:
Post a Comment