IN MEMORIAM - Μανώλης Γλέζος, 1922-2020

Για τον Μανώλη Γλέζο, που έφυγε χθες, 30/3 από τη ζωή σε ηλικία 97 ετών, είναι τόσα πολλά που μπορείς να πεις. Σερφάροντας στο διαδίκτυο, εισπράττεις αμέσως από αμέτρητο πλήθος ανθρώπων την δύναμη της καταξίωσης προς ένα πρόσωπο επικών διαστάσεων για την Ελλάδα. Μια προσωπικότητα larger than life, όπως θα έλεγαν και οι Άγγλοι. Και τούτο δεν βγαίνει μόνο από την εμβληματική πια ενέργειά του να κατεβάσει την σβάστικα από την Ακρόπολη όταν οι Γερμανοί είχαν καταλάβει την Αθήνα, αλλά από τον εν γένει βίο που, κατόπιν αυτού, επέλεξε να ακολουθήσει. Ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή, αλλά διακριτικά. Ποτέ με στόμφο. Ποτέ με το «εγώ» του μπροστά. Από δήμαρχος στην Απείρανθο της γεννέτειράς του, της Νάξου, μέχρι και βουλευτής στα έδρανα του κοινοβουλίου, ο κυρ Μανώλης ήταν στα μάτια ολονών μας, αυτό που γράφει σ’ έναν υπέροχο στίχο του, ο τραγουδοποιός Περικλής Κυπραίος, «… στου Ολύμπου το χιόνι στα μαλλιά σου, στο μπλε πουκάμισο το Αιγαίο,  του Ψηλορείτη  ο αητός μες τη ματιά σου».

> Και τώρα, αποχαιρετώντας σε, λέει ο Περικλής,  «έχω ένα δίλημμα, ίσως να τόχουν κι όλοι/ Αν πρέπει “ήρωα” να σε πω, ή απλά “φίλε Μανώλη”;».

Είμαι ένας γέρος που έχει ήδη ξεπεράσει κατά πολύ το «προσδόκιμο επιβίωσης».

Αυτή η ανάρτηση στο Facebook, υπό τον τίτλο «Επίκαιρες Σκέψεις Γέροντος»», είναι από τα πιο συγκλονιστικά «πράγματα» που έχω διαβάσει τον τελευταίο καιρό τον καιρό του κορωνοϊού. Είναι γραμμένη από τον εικονιζόμενο κ. Αλέξανδρο Καραγιάννη, που περιγράφει τον εαυτό του ως «Απόμαχο δικηγόρο και Μάχιμο πολίτη».

Δεν τον γνωρίζω – τώρα τον έμαθα. Είναι και αυτό ένα από τα πολλά καλά του Ίντερνετ και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης.  Τόσο για όσους έχουν κάτι καλό να πούνε, όσο και όσους έχουν ανάγκη και να ακούνε. Ευγνωμονώ βαθιά τον κύριο Καραγιάννη για αυτό το κείμενο, και προσεύχομαι στον Θεό να τον έχει καλά και μάχιμο.

Οι μέρες έγιναν θολές, οι νύχτες είναι πιο νύχτες από νύχτες. Κάτω από το σπίτι, ο έρημος δρόμος σου δίνει από ψηλά την αίσθηση της αβύσσου. Είναι σαν να κοιτάς την άβυσσο και η άβυσσος επίσης σε κοιτάει, όπως έλεγε ο Νίτσε, αγαπημένος μου από την αρχή της νεότητας μου.

Είμαι ένας γέρος που έχει ήδη ξεπεράσει κατά πολύ το «προσδόκιμο επιβίωσης». Εικάζω βασιμως ότι είμαι ο πρεσβύτερος που εμφανίζεται εδώ στο διαδίκτυο. Εχω την αίσθηση ότι είμαι ακόμη νοήμων. Δυστυχώς δεν έχω άνοια, που θα με προστάτευε από τις οδυνηρές επιγνώσεις του παρόντος, αλλά θα ταλαιπωρούσε τα παιδιά μου. Έτσι, μπορώ, σκεπτόμενος, να κρίνω εάν «έριξα τα κομμάτια του εαυτού μου στις αβεβαιότητες των καιρών», όπως έλεγε ο Ιερός Αυγουστίνος, που πριν λίγο διάβαζα τις Εξομολογήσεις του.

Σε μας τους γέρους λίγο έχει αλλάξει η ζωή μας, αφού και πριν από το κακό, τις περισσότερες μέρες τις περνούσαμε, έτσι κι αλλιώς, μόνοι μέσα στα σπίτια μας. Εμείς είμαστε από καιρό περασμένοι σε μια λίστα αναμονής, μια λίστα που δεν έχει σειρά προτεραιότητας γιατί επιγράφεται «πεπρωμένο». Όσοι απομείναμε, ζούμε τώρα τα απομεινάρια της ζωής μας και της εποχής μας. Της δίκης μας γενιάς η εποχή, άρχισε με έναν παγκόσμιο πόλεμο και τελειώνει με έναν παγκόσμια λοιμό. Είμαστε μια παγκόσμια γενιά που έζησε μεταξύ αυτών των δυο συμφορών. Ωστόσο, ζήσαμε, αξιωθήκαμε και καλά χρόνια, τα πιο πολλά. Τώρα τα φάγαμε τα ψωμιά μας.

Τις μέρες αυτές που βιώνουμε, θολές μέρες μιας πνιγηρής άνοιξης, θέλω να εκφράσω μερικές σκέψεις μου σχετικές με τις ορατές απειλές θανάτου από τον λοιμό. Διάβασα ότι οι Ιταλοί και οι Ισπανοί γιατροί δίνουν προτεραιότητα για τις ΜΕΘ σε όσους έχουν παραπάνω από 2 έτη προσδόκιμο επιβίωσης "παίρνοντας υπ όψη την "αξία" που έχει ο κάθε ασθενής για την κοινωνία». Διαφωνώ με την αιτιολογία που μετράει την αξία της ζωής του κάθε ασθενούς για την κοινωνία από την ηλικία του, διότι, όπως είπε και ο Καντ «ο άνθρωπος δεν έχει ανταλλάξιμη αξία, έχει την αξιοπρέπειά του». Συμφωνώ όμως απολύτως με το μέτρο αυτό και επιθυμώ να εφαρμοστεί και στην Χώρα μας, διότι επιβάλλεται από την ιδέα της δικαιοσύνης μεταξύ των ανθρώπων. Διότι είναι ά δ ι κ ο και μάλιστα σε ώρες πάνδημης απειλής θανάτου, να καταλαμβάνει σε νοσοκομείο μια θέση μονάδας εντατικής θεραπείας ένας νοσήσας υπέργηρος, που, ακόμη και σ ´αυτήν την θέση, δεν θα έχει καμία σχεδόν ελπίδα διάσωσης, αντί για έναν νέον ή μεσήλικα ασθενή που μπορεί να διασωθεί, αλλά μένοντας εκτός ΜΕΘ, κινδυνεύει να πεθάνει.

Έχω πει στα παιδιά μου ότι αν νοσήσω να με αφήσουν στο σπίτι μου με την ακίνδυνη φροντίδα τους και, ει δυνατόν, με κατ´ οίκον αναγκαία νοσηλεία εφόσον είναι εφικτή. Δεν θέλω να γίνω αίτιος να χάσει τη ζωή του κάποιος νεώτερος άνθρωπος. Γιατί εγώ έζησα ήδη πολύ και τώρα πλέον είμαι «πλήρης ημερών». Αυτή είναι η επιθυμία μου. Δεν είναι γενναιότητα. Θεωρώ ότι απλά είναι μια χωρίς προσωπικό κόστος απόφαση ενός υπέργηρου ανθρώπου σε αυτές τις τραγικές ημέρες για όλη την κοινωνία. Αυτά, και τέλος με αυτά τα θλιβερά. Ξαναγυρίζω στην ζωή.

Έκανα τον απογευματινό μου περίπατο βαδίζοντας στη βεράντα. Ο δρόμος ερημία. Σε ένα κλωνί του πλάτανου, που κάθε χρόνο το εκτείνει πιο πολύ προς τα εδώ σαν να επιδιώκει χειραψία μαζί μου, στάθηκαν δυο σπουργίτια που ερωτοτροπούν. Αρχίζει να σουρουπώνει. Η αναπόφευκτη νύχτα έρχεται σιγά-σιγά και τρυπώνει στο σπίτι που σκοτεινιάζει. Γίνονται τα βραδινά τηλεφωνήματα με τα παιδιά και με δυο φίλους και ύστερα η σιωπή. Δεν άναψα το φως. Από εδώ που κάθομαι θέλω να δω το κομμάτι του βραδινού ουρανού, αυτό που δικαιούμαι να βλέπω. Αν είμαι τυχερός μπορεί να φανεί και η Σελήνη για λίγο. Η Σελήνη που με τις «αγαπημένες σιωπές» της παρηγορεί και γαληνεύει.

Πού πας καραβάκι με τέτοιο καιρό;*

Ετούτη τη μέρα, το 1838, γιορτάζεται για πρώτη φορά επίσημα, με διάταγμα του Βασιλιά Όθωνα, η επέτειος της 25^ης Μαρτίου 1821. Ορίστηκε για να γιορτάζουμε τον ξεσηκωμό των υπόδουλων Ελλήνων κατά του Τούρκου δυνάστη για ελευθερία και αυτοδιάθεση. Ιστορικά, δεν συνέβη κάτι συγκεκριμένο στην Ελλάδα την ημέρα αυτήν. Τίποτ’ απολύτως, ισχυρίζονται οι ιστορικοί. Επελέγη από τον Βασιλιά προκειμένου να συνδεθεί με το εκκλησιαστικό γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

Όπως διαβάζουμε στο έγκυρο sansimera.gr, η ύψωση του λάβαρου της Μονής της Αγίας Λαύρας και η ορκωμοσία των παλικαριών από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, δεν συνέβη.

«Το περιστατικό της Αγίας Λαύρας είναι ένας εθνικός μύθος. Τον οφείλουμε στον Γάλλο περιηγητική ιστορικό Φρανσουά Πουκεβίλ (1770-1838), ο οποίος συνέγραψε την τετράτομη Ιστορία της Αναγεννήσεως της Ελλάδας, (1824). Η ιστορία διαδόθηκε από στόμα σε στόμα, αλλά και μέσω του πίνακα Ο Όρκος της Αγίας Λαύρας, (1851), του σημαντικού Έλληνα ζωγράφου Θεόδωρου Βρυζάκη, 1814-1878.

Άλλωστε και ο ίδιος ο παλαιών Πατρών Γερμανός δεν αναφέρει λέξη για το περιστατικό στα απομνημονεύματά του. Είναι ιστορικά εξακριβωμένο ότι εκείνη την ημέρα δεν βρίσκονταν στημόνι της Αγίας Λαύρας, αλλά στην Πάτρα, όπου όντως όρκισε τους επαναστάτες της περιοχής στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου.

Σήμερα, λοιπόν, η Ελλάδα, ο Ελληνισμός όπου γης, γιορτάζει τα 199 χρόνια απελευθέρωσής της από τον τουρκικό ζυγό, που διήρκησε πάνω από 400 χρόνια. Είναι δύσκολο να συλλάβει κανείς πώς μπόρεσε ένας λαός, ζώντας υπό σκλαβιά για 4 και πλέον αιώνες, να διατήρησε την ταυτότητα και την υπόστασή του;

Ο κορωνοιός μπορεί να ρίχνει τη σκιά και τον φόβο του επάνω σε αυτήν την επέτειο, μπορεί οι προγραμματισμένες εκδηλώσεις (και ήταν πολλές) να μη γίνουν, αλλά όπως και τότε που ο λαός ζούσε σε μία διαρκή «απομόνωση», ο συμβολισμός τώρα μιας εθνικά συντονισμένης εκδήλωσης θα αναπληρώσει στο πολλαπλάσιο την δύναμη του όποιου εορτασμού. Από εκατοντάδες χιλιάδες παράθυρα και μπαλκόνια κρέμεται ήδη η ελληνική σημαία. Ο Εθνικός Ύμνος θα ακουστεί πολλές φορές. Και το νόημά του θα είναι πολλαπλό. Με βασικό «στοιχείο» αυτό της ενότητας απέναντι σε έναν εχθρό, που τούτη τη φορά είναι αόρατος. Και που για να τον νικήσουμε, θα πρέπει να στερηθούμε ηθελημένα το πιο πολύτιμο πράγμα που έχει ο άνθρωπος, και για το οποίο αγωνίστηκαν τότε οι πρόγονοί μας: την Ελευθερία μας. Θα χειροκροτήσουμε, για πολλούς λόγους σήμερα.

Κάθε ένας από εμάς, κάνει αυτήν την μεγάλη θυσία, για τις επόμενες μέρες, εβδομάδες, ίσως και μήνες. Για να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας, τους γονείς και τους παππούδες μας.

«Οι Έλληνες είμαστε μαθημένοι στα δύσκολα και τους αγώνες. Ξέρουμε να υπερασπιζόμαστε υψηλά ιδανικά και ιδέες, γι' αυτό αποτελούμε παράδειγμα αυτοθυσίας, ηρωισμού και χρέους», δήλωσε ο υφυπουργός Μακεδονίας και Θράκης, Θεόδωρος Καράογλου.

«Επειδή οι ημέρες που ζούμε δοκιμάζουν τις αντοχές της κοινωνίας μας, προτρέπω να υψώσουμε από σήμερα παντού -σε κάθε μπαλκόνι και παράθυρο- την ελληνική σημαία σε ένδειξη ομοψυχίας. Με τον τρόπο αυτόν τιμούμε όσους δίνουν καθημερινά τον δύσκολο αγώνα και στα δύο μέτωπα, ενώ παράλληλα τιμούμε την εθνική παλιγγενεσία και φυσικά τους ήρωες και τους μάρτυρες του 1821, που έπεσαν μαχόμενοι υπέρ πίστεως και πατρίδος. Από τη στιγμή που φέτος δεν θα πραγματοποιηθούν οι καθιερωμένες μαθητικές και στρατιωτικές παρελάσεις για λόγους διασφάλισης της δημόσιας υγείας, ντύνουμε την Ελλάδα στα γαλανόλευκα, στέλνοντας το μήνυμα πως στις δύσκολες στιγμές είμαστε ενωμένοι. Η σημαία είναι το σύμβολο των εθνικών μας αγώνων. Συλλογικά και πειθαρχημένα θα ξεπεράσουμε και αυτή τη δυσκολία».

Και ο Υπουργός Εσωτερικών, Τάκης Θεοδωρικάκος: «Φέτος γιορτάζουμε την 25η Μαρτίου από το σπίτι. Η ψυχή μας, η ελευθερία, η ενότητά μας, η αλληλεγγύη, η ανθρωπιά, η δύναμή μας, τα παιδιά μας, η πατρίδα μας. Η σημαία μας!».

ΥΓ.: Έχω μια μικρούλα, πλαστική, στο σπίτι μου εδώ. Στις 12 το μεσημέρι σήμερα, θα βγω στο μπαλκόνι και θα χειροκροτήσω. Για όλους αυτούς τους λόγους που παρέθεσα εδώ. Όποτε νοιώθω την ανάγκη να ανατρέξω σε κάτι που μου δίνει δύναμη για τη χώρα μου, πάω πίσω στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα. Απ’ όπου και η φωτογραφία σήμερα.

(*) Η σημερινή μου στήλη Πρόσωπα και Προσωπεία, στον Φιλελεύθερο Κύπρου. 

Αυτοί μας έκαναν ό,τι είμαστε σήμερα

To German Oncology Center (www.goc.com.cy), είναι ένα σύγχρονο ογκολογικό κέντρο αριστείας στη Λεμεσό, Κύπρο, που ιδρύθηκε πριν από περίπου 2 χρόνια από τον Καθηγητή Δρ. Νίκο Ζαμπόγλου, που έκλεισε ένα κύκλο σχεδόν 50 χρόνων σπουδών, έρευνας και άσκησης ιατρικής στην Γερμανία, και επέστρεψε στην γενέτειρά του για να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε όσους έχουν ανάγκη. Το Κέντρο ήδη προσελκύει πολλούς ασθενείς και από το εξωτερικό.

Αναμεταδίδω αυτό το μήνυμα που αναρτήθηκε στα social media του Κέντρου

Καλή μου, Χαρά

Από τη στιγμή που έμαθα ότι έφυγες για πάντα, η λύπη μου είναι μεγάλη  και η σκέψη μου στριφογυρίζει διαρκώς γύρω από το γεμάτο καλωσύνη πρόσωπό σου, όπως το συναντούσα σχεδόν κάθε μέρα στην εφημερίδα, την Ελευθεροτυπία. 

Όσοι, από τους πολλούς που σε ήξεραν, γράφουν για σένα από την ώρα που κυκλοφόρησε το άσχημο νέο, μιλάνε για την ευγένειά σου, κάτι που από τη μία υπογραμμίζει τι άνθρωπος ήσουν, κι από την άλλη θυμίζει ότι αυτό που θα έπρεπε να ήταν αυτονόητο για όλους τους ανθρώπους, τελικά δεν είναι.

Χαρά, ήσουν και θα είσαι πάντα για μένα ένας ξεχωριστός άνθρωπος.


ΥΓ.: Η Χαρά Τζαναβάρα ήταν δημοσιογράφος, που για πολλά χρόνια στην Ελευθεροτυπία, και ακολούθως στην Εφημερίδα Συντακτών, κάλυπτε το ρεπορτάζ στα υπουργεία Ενέργειας, Χωροταξίας, Περιβάλλοντος και Συγκοινωνιών. Απεβίωσε την περασμένη Κυριακή, και σχεδόν αμέσως είδαμε μια σειρά από αισχρά δημοσιεύματα, αισχρών ανθρώπων, που προσπάθησαν να δημιουργήσουν θέμα με τα αίτια του θανάτου της. Ένας από αυτούς ήταν ο βουλευτής του κόμματος Βαρουφάκη, Κρίτων Αρσένης, ο οποίος ισχυρίστηκε ψευδώς ότι η Χαρά απευθύνθηκε στο ιατρείο των δημοσιογράφων (ΕΔΟΕΑΠ) με συμπτώματα κορωνοϊού, και ότι λίγο-πολύ την αγνόησαν η την απέπεμψαν. Την άποψη αυτή, την οποία απέρριψε ο αδελφός της Χαράς, Κώστας, που ήξερε με το νι και με το σίγμα τα προβλήματα υγείας που είχε, υιοθέτησαν και άλλοι απερίσκεπτοι, θυμίζοντας εκείνο το πρόσωπο της δημοσιογραφίας που και η Χαρά απεχθανόταν. Λυπάμαι πάρα πολύ που αναγκάστηκα να γράψω εδώ αυτό το Υστερόγραφο. Το κάνω delete από μέσα μου, και κρατώ μόνο την πολύτιμη, ευγενική και τόσο αξιοπρεπή παρουσία μιας από τις καλύτερες συναδέλφους με τις οποίες είχα την τύχη να συνεργαστώ. Δεν θα την ξεχάσω ποτέ.

Τα τρέϊλερ του τρόμου…*

Οι τηλεοράσεις, κυρίως, φροντίζουν για την δόση από θρίλερ. Δεν λέω πως η κατάσταση είναι για «ένα φράγκο η βιολέτα, τσιγκολελέτα-τσιγκολελέτα». Σοβαρή είναι. Σοβαρότατη, μάλιστα. Γι’ αυτό και δεν χρειάζονται τα εφέ, τα πολεμικά σπικάζ και οι «τρεχούμενες εικόνες» που πολλές φορές δεν έχουν άμεση σχέση με το θέμα που προβάλλεται εκείνη τη στιγμή.

Γνωρίζω και κατανοώ ότι οι συνάδελφοι δημοσιογράφοι καταβάλουν και αυτοί υπεράνθρωπες προσπάθειες, αλλά θέλω να τους πω με πολλή αγάπη και καλοπροαίρετα, ότι  δεν χρειάζεται να την δείχνουν. Φαντάζεστε τον γιατρό σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή μέσα στην Εντατική να χάσει το μέτρο του;

Το ίδιο ισχύει και για την ενημέρωση, ιδίως σε στιγμές κρίσιμες όπως τώρα. Ο τόνος της εκφώνησης πρέπει να είναι χαμηλότερος, ήρεμος (ακόμα και εάν ανακοινώνεις νεκρούς!), να εμπνέει σιγουριά και αξιοπιστία. Στις δημοσιογραφικές σχολές των καλών πανεπιστημίων του εξωτερικού «ο τόνος της εκφώνησης», τόσο για τους παρουσιαστές των ειδήσεων, όσο και για τους ρεπόρτερ που είναι στα σημεία της «μάχης», είναι ειδικό μάθημα.

Περίπου το ίδιο μάθημα «παραδίδεται» και στους πολιτικούς ως απαραίτητο συστατικό του crisis management. Ο στόχος είναι ένας: Να περάσει το μήνυμα στην κοινή γνώμη, με τρόπο που να το χωνέψει. Το θυμωμένο, διδακτικό και έντονο ύφος δεν περνούν κανένα μήνυμα – φέρνουν τον αποδέκτη σε τρόμο, και τραβιέται πίσω.

Χρειάζονται μεγάλη προσοχή και τα διαφημιστικά τρέϊλερ αρκετών σταθμών για τα δελτία ειδήσεών τους. Προσωπικά, στη συγκεκριμένη κρίση θα τα απέφευγα εντελώς. Δεν είναι προϊόν ο κορωνοϊός για να τον πουλάμε. Ο Καθηγητής Τσιόδρας στην Ελλάδα, στην αρχή έβγαινε  κάθε απόγευμα για ενημέρωση από το κρατικό κανάλι, την ΕΡΤ, που έχει πολύ χαμηλή τηλεθέαση. Χωρίς πομπώδη λόγο, και τρέιλερ κινηματογραφικών ταινιών τρόμου, εκτοξεύτηκε στα ύψη αναγκάζοντας και τα υπόλοιπα κανάλια, να συνδεθούν.

Ένα τέτοιο τρέϊλερ, τηλεοπτικού σταθμού εδώ στη Κύπρο, πραγματικά μου ανεβάζει την πίεση στο 50! Ο εκφωνητής φωνάζει, η μουσική υπόκρουση τον ανταγωνίζεται και μερικές φορές τον καλύπτει. Σε πιάνει η ψυχή σου και, πραγματικά, σε κάνει να μην θέλεις να δει όλο το … προιόν όταν έρθει η ώρα!

Επίσης, τόσο αυτό το τρέιλερ, όσο και άλλα που έχω δει, περιέχουν σκηνές με βομβαρδισμού, εκρήξεις και πυρκαγιές (προφανώς για να δείξουν ότι το κανάλι είναι «μέσα στα γεγονότα»), αλλά τώρα έχουμε μια κρίση παγκόσμια υγείας που χρειάζεται ειδική μεταχείριση.

Προχθές, μιλούσε ένας γιατρός μικροβιολόγος μαζί με έναν άλλον συνάδελφό του (σε δύο διαφορετικά «παράθυρα»), και από κάτω, σε τρίτο, «έπαιζαν» εικόνες από Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Δεν ήσαν εκτός θέματος, αφού και για τις ΜΕΘ συζητούσαν οι γιατροί, αλλά σε αυτήν την περίπτωση, όταν γίνεται συζήτηση, υποτίθεται ότι σκοπός είναι να προσέξει ο κόσμος αυτά που λέγονται, και όχι αυτά που συνεχώς εναλλάσσονται μπροστά του.

Ο περισσότερος κόσμος, πάντως, έχει στραφεί για την σωστή και ψύχραιμη ενημέρωσή του στα βιντεάκια που ετοιμάζουν και ανεβάζουν τους (α) μερικά από τα πιο καταξιωμένα και έγκυρα ΜΜΕ, (β) Θεσμικοί οργανισμοί, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, εξειδικευμένα ιατρικά sites και περιοδικά, ή και (γ) κυβερνητικές υπηρεσίες κρατών που μπορεί κανείς να εμπιστευθεί.

Στέκομαι λίγο στα βίντεο που κυκλοφορούν (από τους πιο πάνω «φορείς») και που όλοι μας μοιραζόμαστε και έχουμε δει, για να πω ότι εικαστικά και επικοινωνιακά, προπαντός, είναι εξαιρετικά και άρτια.  Ενδεικτικά, αναφέρω και προτείνω αυτό https://youtu.be/BtN-goy9VOY, που έχει αναρτηθεί στο fb του Γερμανικού Ογκολογικού Κέντρου, που ετοίμασε η ομάδα του Kurgesagt Channel στο YouTube συγκεντρώνοντας στοιχεία από τις πιο αξιόπιστες πηγές, και που εξηγεί σε 8 μόλις λεπτά καλύτερα, πιστεύω, από τα περισσότερα συμβατικά ΜΜΕ, όσα χρειάζεται να γνωρίζουμε: από το πώς ξεκίνησε η επιδημία, μέχρι και το τι συμβαίνει όταν ο ιός προσβάλει τον άνθρωπο, και τι πρέπει να κάνουμε.

(*) Η στήλη μου Πρόσωπα & Προσωπεία σήμερα, 23/3/2020, στον Φιλελεύθερο της Κύπρου

PERSONA NON GRATA - Παύλος Πολάκης

Ο πρώην αναπληρωτής Υπουργός Υγείας της Ελλάδος, κοινοποίησε χθες την προσωπική, επιστημονική άποψη για τον κορωνοϊό. Είπε, συγκεκριμένα, ότι «δεν μας ήρθε στην Ελλάδα από τους μετανάστες, αλλά από τους πλούσιους και τους χριστιανούς». 

Αυτόν τον άνθρωπο, τον είχε υπουργό ο κ. Τσίπρας. Και μάλιστα, έκανε την χώρα διεθνώς ρεζίλι όταν κυκλοφόρησε η φωτογραφία του να καπνίζει μέσα στο Υπουργείο του, κατά την διάρκεια Συνέντευξης Τύπου. 

Την φωτογραφία είχε δει τότε και ο πρώην Επίτροπος Υγείας της ΕΕ, Βιτένις Αντριουκαϊτις, ο οποίος τον πέρασε γενεές δεκατέσσερις, όμως ο κ. Πολάκης, πάλι δεν μάσησε. Απάντησε απρεπώς στον Επίτροπο και, βεβαίως, παρέμεινε στη θέση του.

Ο τότε Πρωθυπουργός δεν εκτίμησε ως σημαντικό το παράπτωμά του. Αλλά και τώρα, επειδή αρέσει γενικά στο ιερατείο του ΣΥΡΙΖΑ το γραφικό νταηλίκι του εκ Κρήτης πολιτικού (που μάλιστα τυγχάνει να είναι και ιατρός), προσπαθούν να κρύψουν το επιδοκιμαστικό τους χαμόγελο για την νεώτερη θεωρία του περί κορωνοϊού, και αφήνουν το θέμα να αιωρείται ώσπου να ξεφτίσει. Όπως ακριβώς άφησαν τον τόπο.

Τι άλλο να πεις; Ο βόθρος δεν έχει πάτο!

Μια εικόνα από τα σύνορα της Ευρώπης*

Έχοντας παρακολουθήσει όλη τη μέρα χθες ό,τι συσχετίζεται με την νέα προσφυγική κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, αναρωτιέμαι εάν το καίριο ερώτημα είναι «γιατί άργησαν τόσο πολύ οι μεγάλοι της Ευρώπης να ενδιαφερθούν και να παρέμβουν;», ή εάν πρέπει να κεφαλαιοποιήσουμε επάνω στο γεγονός ότι, έστω και αργά, ενδιαφέρονται και θα παρέμβουν, και μάλιστα με το παραπάνω;

Συμπλέω ανεπιφύλακτα με την δεύτερη εκδοχή, γνωρίζοντας πλέον ότι το πάγιο και μόνιμο παράπονό μας απέναντι «στους μεγάλους», όχι μόνο δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε, αλλά κυρίως ότι δεν θα τους πείσουμε και ποτέ ότι έχουμε δίκιο και αξίζουμε βοήθειας.

Αυτό το ότι «όλος ο κόσμος μας χρωστάει, επειδή είμαστε μικροί και αδύναμοι», μπορεί να φαντάζει μελαγχολικά συμπαθές, αλλά κατά βάθος βγάζει μιζέρια  και άγνοια των βασικών κανόνων με τους οποίους παίζεται η πολιτική.

Χρειάστηκε, ως προς τούτο, να έρθει χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις Καστανιές του Έβρου, έχοντας παρατεταγμένο δίπλα του όλο το ιερατείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να τους φέρει «πρόσωπο-με-πρόσωπο» με το πρόβλημα (αφού προηγουμένως φρόντισε τα στελέχη του να έχουν κάνει την κατάλληλη προεργασία με ένα δυνατό briefing και lobbying στους εταίρους), και να τους πει, αλλά και να τους δείξει, δυο πολύ απλά πράγματα:

1. Ό,τι η Ελλάδα δεν μπορεί μόνη της να συγκρατήσει τις ορδές των προσφύγων/μεταναστών. Και,

2. Ό,τι η Ελλάδα αναγνωρίζει πως είναι υπαρκτό το πρόβλημα που έχει η Τουρκία, αλλά δεν μπορεί να το λύσει υπό το βάρος ενός εκβιασμού του Προέδρου της.

Έτσι, η Ελλάδα κέρδισε χθες τεράστια ηθική και υλική υποστήριξη από την ΕΕ, και ταυτόχρονα η Τουρκία έλαβε μια σαφή προειδοποίηση ότι «η Ευρώπη είναι αλληλέγγυα με την Ελλάδα, και όποιος τολμήσει να δοκιμάσει αυτήν την αλληλεγγύη, θα απογοητευθεί».

Λόγια της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, στις κοινές δηλώσεις με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel, τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου David Sassoli και τον Πρωθυπουργό της Κροατίας Andrej Plenković, (ως έχων της Προεδρία της ΕΕ), στις Καστανιές Έβρου.

Κι αφού αναφέρθηκε ακολούθως στα συγκεκριμένα μέτρα που θα ληφθούν άμεσα από τις Βρυξέλλες για να τελειώσει αυτή η τραγική κωμωδία του Ερντογάν, γύρισε προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη και του είπε σε … άπταιστα αγγλικά «I thank Greece for being our, European aspida».  

Στη γλώσσα της πολιτικής σημειολογίας, οι παρατεταγμένοι στη σειρά ηγέτες των ανώτερων οργάνων της ΕΕ των 27 κρατών, ήταν μια πολύ ισχυρή εικόνα. Που, εάν κρίνουμε από τα περισσότερα από 10 χιλιάδες άμεσα, και σχεδόν όλα  επαινετικά σχόλια που έγιναν κατά το live streaming (απευθείας αναμετάδοση) της κοινής συνέντευξης τύπου μετά την περιοδεία τους (και από αέρος, με ελικόπτερο) στην κατειλημμένη από χιλιάδες μετανάστες περιοχή του Έβρου, πέρασε πολύ δυνατά και στον κόσμο.

Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος, επαίνεσε τις δυνάμεις ασφαλείας, που όλες αυτές τις μέρες κράτησαν τα σύνορα της Ελλάδος (που είναι και σύνορα της ΕΕ, είπε η Επίτροπος) αλώβητα από τον εκβιασμό και τις απειλές του  Ερντογάν.  «Προσέκρουσαν επάνω στην ενότητα και το θέλημα του ελληνικού λαού, αλλά και στην αλληλεγγύη της ΕΕ, που εύχομαι να εκδηλωθεί και έμπρακτα.», πρόσθεσε ο κ. Μητσοτάκης. Για να συμπληρώσει ότι «μετανάστες και πρόσφυγες δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται ως όργανα από κανέναν. Είναι και αυτοί θύματα της κατάστασης.».

Τα υπόλοιπα θα τα διαβάσετε στις ενημερωτικές μας σελίδες. Ήθελα εδώ να «μεταδώσω», με τη δική μου βέβαια ματιά και κρίση, μια εικόνα από τα σύνορα, που δείχνει ότι και οι μικρές χώρες, εκτός του ότι έχουν δικαίωμα και απαίτηση ίσης μεταχείρισης με τις άλλες, πρέπει και μπορούν να το επιτύχουν αυτό, όχι με μιζέρια και κλάψες, αλλά με ευθύ και υπεύθυνο λόγο.

«Κυρίες και κύριοι, ευχαριστώ που ήρθατε και είδατε από κοντά το πρόβλημα. Εδώ, πολλοί άνθρωποι δεν έχουν κοιμηθεί τέσσερις μέρες τώρα, διότι φυλάνε τα σύνορά σας, τα σύνορά μας, τα ευρωπαϊκά», ήταν ο επίλογος, χθες, του Μητσοτάκη.

(*) Δημοσιεύτηκε στις 4/3/2020 στην στήλη μου Πρόσωπα & Προσωπεία της κυπριακής εφημερίδας "Φιλελεύθερος".

IN MEMORIAM - Κώστας Βουτσάς, 1931-2020

«Τι έγινε βρε παιδιά; Βγήκε πάλι παγανιά ο άτιμος;», έλεγε ο Βουτσάς κάθε φορά που μάθαινε πως κάποιος «δικός μας», ιδίως από τον καλλιτεχνικό του χώρο, έφευγε από τη ζωή. (Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές, το χιούμορ και το καλαμπούρι – άσσος σε αυτό – σωσίβιο!). Και σε όσες κηδείες αυτών των αγαπημένων ανθρώπων έτυχε να παραβρεθώ, πάντα οι ίδιες κουβέντες γίνονταν στα πηγάδια εκείνων που μένουν πίσω.

Κουβέντες σκόρπιες, που εκείνες τις στιγμές έχουν ένα ειδικό βάρος. Κάποιες βαραίνουν πιο πολύ την ατμόσφαιρα, και κάποιες σου μαλακώνουν τον πόνο.

«Κρίμα, και είχε τόσα πολλά ακόμα να δώσει». «Ποια κατάρα έχει πέσει στο σινάφι μας και φεύγουν όλοι;». «Δεν μπορώ να το πιστέψω». «Τουλάχιστον δεν υπέφερε». «Έφυγε πλήρης ημερών». «Θα ζει αιώνια, αφήνει πολλά πίσω του/της». «Η Πολιτεία τον/την εγκατέλειψε». «Ένας-ένας φεύγουν».  Έτσι είναι…

Και καλώς είναι έτσι! Ο θάνατος των άλλων δεν πρέπει να είναι  άσκηση ετοιμότητας για τον δικό μας. Το ξέρουμε ότι θα φύγουμε όλοι – από κάποιο σημείο της ζωής μας και μετά, ζούμε με αυτήν την υπενθύμιση κάθε μέρα. Το μόνο reminder που δεν χρειάζεται να το βάλεις στο κινητό σου.

Είναι φυσικό να λέγονται κουβέντες γενικώς – εννοώ σε τέτοιες κηδείες, ανθρώπων που σχεδόν όλη τους η ζωή ήταν μια προβολή προς τα έξω. Δεν είμαστε κλειστοί άνθρωποι εμείς. Το στέρνο μας το αποκαλύπτουμε, ιδίως σε στιγμές μεγάλης χαράς κι ανείπωτης λύπης. Θρηνούμε με τα χέρια ανοικτά, να ανοίξει το μέσα μας, να βγει η κραυγή του πόνου. Χαιρόμαστε και γλεντάμε ανοίγοντας τα χέρια μας φτερά, χορεύουμε σαν αετοί που πεθαίνουν στον αέρα.

Όντως, τον τελευταίο καιρό ο Άτιμος το παράκανε! Αποχαιρετίσαμε από τον χώρο των τεχνών και των γραμμάτων (πρόχειρα τους μνημονεύω), Μαχαιρίτσα, Μικρούτσικο, Σπανό Λεονάρδου, Κοτανίδη, Τσεκλένη, Μικρογιαννάκη, Αγγελάκη-Ρουκ, Δημουλά.

Κι αν δέσει όλο αυτό με τον φόβο για τον κορωνοϊό, που μέρα τη μέρα μεγαλώνει, που δεν υπάρχει περίπτωση να «δικτυωθείς» κάπου και να μην συναντήσεις τη λέξη «θάνατος», πράγματι νοιώθεις σαν να βρίσκεσαι μέσα σ’ ένα κοκτέιλ κατάθλιψης.

Μία μεγάλη δε ειρωνεία του πράγματος, είναι ότι αυτός ο Άτιμος, με πρόσχημα έναν ιό, έρχεται τώρα να αναστατώσει ως και τα Καρναβάλια μας! Και καλά τα Χρηματιστήρια – αυτά, πάντα υπήρχε «κάποιος» ή κάτι για να τα κάνει άνω-κάτω. Αλλά τα Καρναβάλια, ακόμα και στις πιο βαριές οικονομικές κρίσεις, πάντα έβρισκαν τρόπους, αλλά και πολλούς μασκαράδες, για να ξεγελούν την πραγματικότητα.  Τώρα, τι γίνεται ρε παιδιά;

Μια φίλη καλή μου λέει πως πρέπει να επιστρατεύσουμε τους ψυχοθεραπευτές μας. Να κάνουν τι; Την ρωτώ. Να μας βοηθήσουνε να εκλογικεύσουμε τον φόβο, ώστε να καταλάβομε ότι ένας θάνατος στην Ιταλία και ένα περιστατικό στην Ελλάδα δεν μπορεί να είναι λόγος για επιδρομή στα σούπερ-μάρκετ, απαντά!

Προχθές, έβλεπα στην τηλεόραση τον αγώνα Νάπολι-Μπαρτσελόνα για το Τσάμπιονς Λίγκ. Βρισκόμαστε κιόλας στους 16 της διοργάνωσης, και παίζονται οι θέσεις για τους «8». Κανονικά, το στάδιο θα ήταν τίγκα. Ήταν μισοάδειο.

Οι κενές θέσεις είναι εκείνων που φοβούνται. Σωστά ή όχι, είναι κακό και απρεπές να τους κατηγορήσουμε για αυτό. Είπαμε: ο φόβος του θανάτου, από κάποια στιγμή και μετά γίνεται καθημερινό reminder μας. Κι όταν συμβεί σε κάποιον δίπλα, δικό μας ή οικείο, έρχεται ακόμα πιο κοντά.

Ο Βουτσάς καλά τον περίπαιξε τον άτιμο! Είδε δεκάδες, ίσως και εκατοντάδες συμπρωταγωνιστές του να φεύγουν. Στις ελληνικές ταινίες, που ακόμα προβάλλονται και έχουν πάντα μεγάλο κοινό, έφτασε να τον δείχνουν ως φαινόμενο: Να! Αυτός εδώ είναι ακόμα, κοντά μας, και συνεχίζει να παίζει και να μας χαρίζει γέλιο. Η τελευταία του παράσταση ήταν σε παιδική σκηνή. Πόσο πιο ωραία μπορείς «να την βγεις» στον Άτιμο, και να του βροντοφωνάξεις «κερδισμένος από τη ζωή, εγώ είμαι»;

(Δημοσιεύτηκε στο Protagon.gr και στη στήλη μου Πρόσωπα & Προσωπεία στη κυπριακή εφημερίδα "Φιλελεύθερος".)