ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΑΣΧΑ* (Όλες οι Λειτουργίες - Επεξηγήσεις για κάθε μέρα)

Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης.

H πένθιμη ατμόσφαιρα της Μεγάλης Εβδομάδας με τα Πάθη του Χριστού καί η χαρά που τη διαδέχεται το βράδυ της Ανάστασης δεν βιώνονται με την ίδια κατάνυξη και τον ίδιο ενθουσιασμό από ολόκληρο το Χριστιανικό κόσμο. Η Ορθόδοξη Εκκλησία δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην Ανάσταση του Κυρίου, ενώ η Δυτική στο θρήνο για τον μαρτυρικό θάνατό του.

Η ορθόδοξη θεώρηση για την Ανάσταση συμπυκνώνεται στον πασίγνωστο ύμνο:

«Χριστός Ανέστη εκ νεκρών

θανάτω θάνατον πατήσας και

τους εν τοις μνήμασι ζωήν

χαρισάμενος!»

Τους πρώτους μετά Χριστόν αιώνες, οι εορτασμοί της Μεγάλης Εβδομάδας και του Πάσχα δεν υπήρχαν, καθώς οι Χριστιανοί ήταν μια διωκόμενη μειονότητα. Όλα άλλαξαν τις ημέρες του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μεγάλου και οι πρώτες λειτουργίες της Μεγάλης Εβδομάδας ξεκίνησαν στην Ιερουσαλήμ.

Το Χριστιανικό Πάσχα πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στο Εβραϊκό Πεσάχ. Το Πεσάχ ήταν η πρώτη από τις τρεις ετήσιες μεγάλες εορτές των Ισραηλινών, η οποία γιορταζόταν στις αρχές της Άνοιξης.

Η λέξη Πάσχα είναι ελληνοποιημένη απόδοση του Πεσάχ και σημαίνει Διάβαση. Οι μεν Εβραίοι γιορτάζουν τη διάβασή τους από την Ερυθρά Θάλασσα και την απελευθέρωσή τους από τη φαραωνική δουλεία. Οι δε Χριστιανοί γιορτάζουν το Πάσχα, την ανάσταση του Χριστού και την απελευθέρωσή τους από την αμαρτία και το θάνατο. Ο  Χριστιανισμός πήρε το Πάσχα από τους Εβραίους και του έδωσε νέο νόημα.

Με απόφαση της Α' Οικουμενικής Συνόδου, το 325 μ.Χ, το Πάσχα ορίστηκε να εορτάζεται σ’ όλη τη Χριστιανοσύνη την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας και μετά το εβραϊκό Πάσχα, προκειμένου να τηρείται η σειρά των γεγονότων.

Όμως, από την εισαγωγή του Γρηγοριανού ημερολογίου, Ανατολικοί και Δυτικοί Χριστιανοί γιορτάζουν το Πάσχα σε διαφορετικές ημερομηνίες, οι μεν βάσει του παλαιού ημερολογίου, οι δε βάσει του νέου. Αν και το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει υιοθετήσει το νέο ημερολόγιο από τις αρχές του 20ου αιώνα, για το Πάσχα ακολουθεί το παλαιό. Οι προσπάθειες για κοινό εορτασμό μεταξύ όλων των δογμάτων και ομολογιών του Χριστιανισμό δεν έχουν ευοδωθεί ως σήμερ

                                   ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Κυριακή των Βαΐων

Θριαμβευτική είσοδος του Ιησού στην Ιερουσαλήμ, «καθήμενος επί πώλου όνου». «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου», αναφωνούσε το πλήθος, που τον συνόδευε.

Το βράδυ στις εκκλησίες ψάλλεται κατ’ οικονομίαν ο όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας, όπου τιμάται ο Ιωσήφ ο Πάγκαλος και γίνεται αναφορά στο γεγονός της ξηρανθείσης συκής.

Ο Ιωσήφ ο Πάγκαλος ήταν δισέγγονος του Αβραάμ και υιός του Ιακώβ. Ιδιαίτερα αγαπητός στον πατέρα του, φθονήθηκε από τον αδελφό του, έπεσε σε δυσμένεια και πωλήθηκε ως σκλάβος στην Αίγυπτο. Ύστερα από πολλές  περιπέτειες, βρίσκεται κάποτε γενικός άρχοντας στην Αυλή του Φαραώ. Θεωρήθηκε από την εκκλησία ως προεικόνιση του Χριστού, αφού πέρασε περιπέτειες, που θυμίζουν ανάλογα το Θείο Μαρτύριο.

Η υμνογραφία της ημέρας είναι αφιερωμένη στον Ιωσήφ και την παραβολή της ξηρανθείσης συκής.

• «Τον νυμφώνα σου βλέπω...»

• «Ιδού ο νυμφίος έρχεται...»

Και οι δύο ύμνοι της ημέρας είναι γραμμένοι από τον Ρωμανό τον Μελωδό.

Ευαγγέλιο (Κατά Ματθαίον)... Στη διαδρομή προς τα Ιεροσόλυμα, ο Ιησούς επείνασε και αφού είδε μία άκαρπο συκιά μόνο με το φύλλωμά της, την καταράσθηκε και αυτή ξεράθηκε. Οι μαθητές του θαύμασαν το κατόρθωμά του και αυτός τους απάντησε ότι εάν έχουν πίστη όχι μόνο θα κάνουν το ίδιο, αλλά και βουνά θα σηκώσουν.

Μεγάλη Δευτέρα

Η Εκκλησία θυμάται τον Ιωσήφ τον Πάγκαλο και το γεγονός της άκαρπης συκιάς που ξεράθηκε, όταν ο Κύριος την καταράστηκε.

Το βράδυ στις Εκκλησίες ψάλλεται ο όρθρος της Μεγάλης Τρίτης, όπου στην υμνολογία κυριαρχεί η Παραβολή των 10 παρθένων.

• «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται...»

• «Τον νυμφώνα σου βλέπω...»

Οι δύο αυτοί ύμνοι χαρακτηρίζουν την ημέρα.

Η Βασιλεία των Ουρανών ομοιάζει με την παραβολή των 10 Παρθένων. Η ιστορία τους εν τάχει: Πέντε φρόνιμες και πέντε μωρές παρθένοι περιμένουν το Νυμφίο (γαμπρό) να έλθει να παραλάβει τη νύφη. Οι φρόνιμοι παίρνουν μαζί με τα αναμμένα λυχνάρια τους και λάδι, όχι όμως και οι μωρές. Ο νυμφίος, όμως, αργεί, οι παρθένες νυστάζουν και κοιμούνται. Όταν ακούγεται η φωνή «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται», οι μωρές παρθένες ψάχνουν να βρουν λάδι για να ανάψουν τα σβησμένα λυχνάρια τους, αργοπορούν και μένουν έξω από το γάμο, δηλαδή «εκτός νυμφώνος».

Ευαγγέλιο (Κατά Ματθαίον): Έπειτα από τη «μετά βαΐων και κλάδων» είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα και την απήχηση των λόγων του στο λαό, οι Αρχιερείς και Φαρισαίοι αποφασίζουν να παγιδεύσουν τον Ιησού με συζήτηση. Ο Κύριος τους αποστομώνει και ελέγχει την υποκρισία των Φαρισαίων. Το κατηγορητήριό του ξεκινά με τις φράσεις: «Ουαί υμίν, Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί...»

Ρήσεις από το Ευαγγέλιο της ημέρας, που χρησιμοποιούμε και σήμερα στον καθημερινό μας λόγο.

• «Αποδότε ουν, τα Καίσαρος Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ»

• «Αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν» (Από τους ακρογωνιαίους λίθους της χριστιανικής διδασκαλίας)

• «Ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί, οι διυλίζοντες τον κώνωπα, την δε κάμηλον καταπίνοντες».

Μεγάλη Τρίτη

Η Εκκλησία θυμάται την παραβολή των 10 Παρθένων.

Το βράδυ ψάλλεται στις Εκκλησίες ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης. Στην υμνολογία κυριαρχεί το γεγονός της αλείψεως του Κυρίου δια μύρων υπό πόρνης γυναικός. Απόψε ψάλλεται ένα από τα πιο γνωστά και δημοφιλή τροπάρια της θρησκευτικής υμνολογίας: Το τροπάριο της Κασσιανής: «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή…»

Κασσιανή: Βυζαντινή ποιήτρια που έζησε τον 9^ο αιώνα μ.Χ. Επειδή δεν την επέλεξε ως σύζυγό του ο αυτοκράτωρ Θεόφιλος, η Κασσιανή έγινε μοναχή και αφιερώθηκε στην λατρεία του Θεού και την ποίηση.

Με λίγα λόγια το ιστορικό, όπως περιγράφεται από τους βυζαντινούς χρονικογράφους Συμεών Μάγιστρο, Ιωάννη Ζωναρά και Λέοντα Γραμματικό. Η Ευφροσύνη, μητέρα του αυτοκράτορα Θεόφιλου, ακολουθούσε την οικογενειακή παράδοση για την εκλογή νύφης, προσκάλεσε το 820 μ.Χ. στην Αυλή τις ωραιότερες και επιφανέστερες κόρες της αυτοκρατορίας. Δώδεκα «κάλλιστοι παρθέναι» ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση και πήγαν στο Παλάτι. Η Ευφροσύνη, αφού τις δεξιώθηκε, διαμήνυσε στο Θεόφιλο να προσέλθει και να δώσει το χρυσό μήλο σ’ εκείνη, που θα επέλεγε για σύζυγό του.

Ο νεαρός αυτοκράτωρ θαμπώθηκε από την ομορφιά της Κασσιανής και θέλοντας να δοκιμάσει την ευφυΐα της τη ρώτησε: «Ως άρα δια γυναικός ερρύη τα φαύλα» («Από τη γυναίκα ξεκινούν τα κακά πράγματα», υπονοώντας την Εύα). Η Κασσιανή έδωσε δείγματα του πνεύματός της, ανταπαντώντας «Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττω» («Και από τη γυναίκα πηγάζουν τα καλύτερα, τα ευγενέστερα», υπονοώντας την Παναγία). Αυτό ήταν! Ο αυτοκράτωρ, είτε γιατί η απάντηση του εφάνη προπετής, είτε γιατί η ευφυΐα της γυναικός τον τρόμαξε, έδωσε το χρυσό μήλο στην ωραία, αλλά σεμνή Θεοδώρα.

Το Τροπάριο της Κασσιανής

Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή,

την σήν αισθομένη Θεότητα μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν,

οδυρομένη μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει.

Οίμοι! λέγουσα, οτι νύξ μοι υπάρχει, οίστρος ακολασίας,

ζοφώδης τε και ασέληνος ερως της αμαρτίας.

Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων,

ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ,

κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας,

ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει.

Καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας,

αποσμήξω τούτους δε πάλιν τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις,

ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν κρότον τοις ώσιν ηχηθείσα,

τω φόβω εκρύβη.

Αμαρτιών μου τα πλήθη

και κριμάτων σου αβύσσους τις εξιχνιάσει,

ψυχοσώστα Σωτήρ μου;

Μη με την σήν δούλην παρίδης,

Ο αμέτρητον έχων το έλεος.

Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες,

σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα και σε άλειψε με μυρουδικά

πριν από τον ενταφιασμό σου κι έλεγε οδυρόμενη:

Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.

Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων,

εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας.

Λύγισε στ' αναστενάγματα της καρδιάς μου,

εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης.

Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου,

και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου·

αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό, τ' άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε.

Των αμαρτιών μου τα πλήθη

και των κριμάτων σου την άβυσσο, ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση,

ψυχοσώστη Σωτήρα μου;

Μην καταφρονέσης τη δούλη σου,

εσύ που έχεις τ' αμέτρητο έλεος

(Μεταγραφή Φώτη Κόντογλου)

Ευαγγέλιο (Κατά Ιωάννη): Ο Ιησούς συνεχίζει να διαδάσκει, ενώ οι Φαρισαίοι ψάχνουν τρόπους για να τον συλλάβουν. Κάποιοι Έλληνες ζητούν να τον δουν και αυτός τους λέγει: «Ελήλυθεν η ώρα ίνα δοξαστή ο υιός του ανθρώπου». Επίσης, ο Κύριος προλέγει τη Σταύρωση και την Ανάστασή Του.

Μεγάλη Τετάρτη

Η Εκκλησία θυμάται το γεγονός της Αλείψεως του Κυρίου υπό πόρνης γυναικός.

Νωρίς το απόγευμα ψάλλεται η Ακολουθία του Ευχελαίου. Ο ιερέας χρίει  τους πιστούς με Μύρο, που είναι η απτή απόδειξη της Χάριτος του Θεού προκειμένου να συγχωρηθούν οι αμαρτίες τους.

Το βράδυ ψάλλεται στις Εκκλησίες ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης. Στην υμνολογία κυριαρχούν τα γεγονότα της νίψεως των ποδών των αποστόλων υπό του Κυρίου, του Μυστικού Δείπνου, της προσευχής του Κυρίου προς τον πατέρα του και της προδοσίας του Κυρίου υπό του Ιούδα.

• «Ότε οι ένδοξοι μαθητές...» Ρωμανός Μελωδός.

Ευαγγέλιο (Κατά Λουκά): Οι Ιουδαίοι θέλουν να φονεύσουν τον Ιησού, χωρίς να προκαλέσουν το λαό, τον οποίο εφοβούντο. Ο Ιούδας καταστρώνει με τους αρχιερείς και γραμματείς το σχέδιο της προδοσίας. Μυστικός Δείπνος.

Μεγάλη Πέμπτη

H Εκκλησία θυμάται τον Μυστικό Δείπνο.

Το Θείο Δράμα κορυφώνεται και η υμνογραφία της ημέρας είναι σχετική με τα Πάθη του Χριστού, τη Σταύρωση και το θάνατό Του. Το βράδυ ψάλλεται ο όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής και διαβάζονται τα 12 Ευαγγέλια. Ανάμεσα στο 5^ο και 6^ο ψάλλεται το αντίφωνο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…» και ο Εσταυρωμένος λιτανεύεται από τους ιερείς.

12 Ευαγγέλια: Διαβάζονται περικοπές κυρίως από τα κατά Ιωάννη και κατά Ματθαίον.

Τελευταίες νουθεσίες του Ιησού στους μαθητές του… «Αγαπάτε Αλλήλους». Ο τελευταίος αποχαιρετισμός. Προσευχή του Ιησού. Προδοσία του από τον Ιούδα. Σύλληψη του Ιησού. «Από τον Άννα στον Καϊάφα». Δίκη του Ιησού από τους αρχιερείς. Αρνηση Πέτρου («Πριν αλέκτορα φωνήσαι, τρις απαρνήση με»). Ενώπιον του Πιλάτου, στο Πραιτώριο. Προσπάθεια να απολύση τον Κύριον, αλλά εμπρός στην αποφασιστικότητα των Φαρισαίων υποχωρεί. «Βαραβάν ή Χριστόν»; Ο Πιλάτος «Νίπτει τας χείρας του». Ο Ιούδας μεταμεληθείς επιστρέφει τα «τριάκοντα αργύρια» στους Αρχιερείς, οι οποίοι τα έβαλαν στο Κορβανά (Ταμείο του Ναού). Απαγχονισμός Ιούδα. Πορεία προς τον Γολγοθά. Σταύρωση του Ιησού. Αφήνει το πνεύμα επί του Σταυρού. Οι δύο ληστές. Μεταμέλεια του ενός, που ζητά από τον Κύριο να τον θυμηθεί στη βασιλεία των Ουρανών. Ο Ιωσήφ ο από Αριμαθείας ζητά από τον Πιλάτο το Σώμα του για να το θάψει. Ταφή του Ιησού και Σφράγιση του Τάφου του από τους Αρχιερείς και Φαρισαίους.

Μεγάλη Παρασκευή

Η Εκκλησία θυμάται τα Αγια Πάθη.

ΠΡΩΙ

Στολισμός του Επιταφίου. Αρχικά ψάλλονται οι Μεγάλες Ωρες, που περιέχουν ψαλμούς, τροπάρια, Αποστόλους, Ευαγγέλια και Ευχές. Στη συνέχεια ψάλλεται ο Εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής και γίνεται η Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου. Ακολούθως, τοποθετείται στο Ιερό Κουβούκλιο ένα ύφασμα πάνω στο οποίο έχει κεντηθεί ή ζωγραφιστεί ο Κύριος, νεκρός. Το ύφασμα αυτό λέγεται Επιτάφιος.

ΒΡΑΔΥ

Ψάλλεται ο όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου και η υμνολογία είναι σχετική με την ταφή του Κυρίου από τους Ιωσήφ και  Νικόδημο και την κάθοδο της ψυχής Του στα σκοτεινά βασίλεια του Άδη.

Όταν ο Κύριος απέθανε το σώμα Του μπήκε στον τάφο, η δε ψυχή του ενωμένη με την Θεότητά του κατήλθε στον Άδη και αφού τον νίκησε απελευθέρωσε τις ψυχές. Και την τρίτη ημέρα ενώθηκε και πάλι η Ψυχή με το Σώμα και το Σώμα «Ανέστη εκ Νεκρών». Έτσι νικήθηκε ο Άδης και ο θάνατος.

Κατά τη διάρκεια της ακολουθίας ψάλλονται σε τρεις στάσεις (μέρη) τα λεγόμενα Εγκώμια, μικρά τροπάρια πολύ αγαπητά στο λαό, αγνώστου ποιητού.

Τα πιο γνωστά :

• «Η ζωή εν τάφω…..» 

• «Άξιον εστί μεγαλύνειν…»

• «Αι γενεαί πάσαι….»

• «Ω γλυκύ μου Έαρ….» 

Στην συνέχεια γίνεται η Περιφορά του Επιταφίου, εκτός του ναού και στα όρια της Ενορίας.

Ευαγγέλιο (Κατά Ματθαίο): Αρχιερείς και Φαρισαίοι πηγαίνουν στον Πόντιο Πιλάτο και του ζητούν να σφραγίσουν τον τάφο, επειδή θυμούνται ότι ο Κύριος σε μια αποστροφή των λόγων του είχε πει ότι σε τρεις μέρες θα αναστηθεί. Ο Πιλάτος τους δίνει την άδεια.

Μέγα Σάββατο

Η κάθοδος του Ιησού στον Άδη.

Το πρωί τελείται ο εσπερινός του Πάσχα. Η ακολουθία έχει αναστάσιμο και πανηγυρικό χαρακτήρα. Είναι λεγομένη Πρώτη Ανάσταση.

                                          

Ευαγγέλιο (Κατά Ματθαίον): «Σεισμός εγένετο μέγας», καθώς οι Μυροφόρες, πλησιάζουν τον Τάφο του Ιησού. Άγγελος Κυρίου αποσφραγίζει τον τάφο. Όταν οι δύο γυναίκες καταφθάνουν τον βλέπουν κενό και τον Άγγελο να τους αναγγέλλει ότι ο «Κύριος Ανέστη». Το χαρμόσυνο γεγονός θα πρέπει να το διαμηνύσουν στους μαθητές του. Ο Χριστός εμφανίζεται στις δύο γυναίκες. Σύναξη των 11 μαθητών και εμφάνιση του Χριστού ενώπιόν τους. Τους προτρέπει: «Πορευθέντες μαθητεύσαντες πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός του Υιού και του Αγίου Πνεύματος».

Η ακολουθία της Κυριακής του Πάσχα, ο όρθρος και η Λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου ψάλλονται τα μεσάνυχτα του Σαββάτου προς Κυριακή.

Ευαγγέλιο (Κατά Μάρκον): Ίδιο περιεχόμενο με το ανωτέρω του Ματθαίου.

• «Δεύτε Λάβετε Φως…»

• «Χριστός Ανέστη»

Κυριακή του Πάσχα

«Εορτή των εορτών» για τη Χριστιανοσύνη είναι η Ανάσταση του Κυρίου.

Πάσχα σημαίνει στα Εβραϊκά διάβαση, πέρασμα. Είναι εβραϊκή γιορτή εις ανάμνηση της Εξόδου των Εβραίων από την Αίγυπτο, της θαυματουργού διαβάσεως της Ερυθράς Θάλασσας υπό τον Μωυσή και της σωτηρίας τους από την δουλεία του Φαραώ. Ο Χριστός σταυρώθηκε την ημέρα του εβραϊκού Πάσχα.

Το  Απόγευμα της Κυριακής τελείται ο «Εσπερινός της Αγάπης» ή Δεύτερη Ανάσταση (Σε πολλούς ναούς τελείται το πρωί).Λέγεται έτσι γιατί οι Χριστιανοί παλαιότερα αντάλλασσαν μεταξύ τους το Φιλί της Αγάπης.

Ευαγγέλιο (Κατά Ιωάννη): Εμφάνιση του Χριστού μετά την Ανάστασίν του στους μαθητές του. Ο Θωμάς, που δεν ήταν παρών δεν πείθεται για το γεγονός. Και η απόδειξη… «Εάν βάλω τον δάκτυλό μου επί τον τύπον των ήλων».

Το Ευαγγέλιο αυτό, όπου είναι δυνατό -η Μητρόπολη των Αθηνών είναι μία από τις εκκλησίες- διαβάζεται σε πολλές ξένες γλώσσες.

                                                                         Εβδομάδα της Διακαινησίμου

Έτσι λέγεται η Εβδομάδα που αρχίζει από την Κυριακή του Πάσχα και λήγει την Κυριακή του Θωμά. Η κάθε μέρα της αναφέρεται ως εξής:

Δευτέρα της Διακαινησίμου

Τρίτη της Διακαινησίμου κ.ο.κ.

Πιθανότατα πήρε αυτή την ονομασία, επειδή άρχιζε η περίοδος πνευματικής αναγέννησης και ανακαίνισης για τους πιστούς, που είχαν βαπτισθεί τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου. Μέχρι την Κυριακή του Θωμά, οι νεοβαπτισθέντες φορούσαν λευκά ενδύματα, εξ’ ου και «Λευκή Εβδομάς».

Την εβδομάδα της Διακαινησίμου επιτρέπεται η «κατάλυσις εις πάντα», ενώ κατά τους παλαιότερους χρόνους απαγορεύεται η εργασία και τα δημόσια θεάματα (ιπποδρομίες κ.λ.π.) καθ’ όλη τη διάρκειά της.

Στο Βυζάντιο, ο εορτασμός ήταν λαμπρός και μεγαλοπρεπής. Ο αυτοκράτωρ καλούσε σε γεύμα τους φτωχούς, ενώ την Πέμπτη της Διακαινησίμου εδέχετο τον κλήρο και πρόσφερε γεύμα στον Πατριάρχη. Επίσης, τις μέρες αυτές ο ανώτατος άρχων απέλυε από τις φυλακές τους κατάδικους για ελαφρά εγκλήματα.

Παρασκευή της Διακαινησίμου: Η εκκλησίας μας εορτάζει τη Ζωοδόχο Πηγή σε ανάμνηση των εγκαινίων από τον αυτοκράτορα Λέοντα τον Α’ (5ος αιώνας) του ομωνύμου θαυματουργού Ναού που βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη. Σήμερα, ο ναός ονομάζεται Μπαλουκλή, από τους Τούρκους και τους Κωνσταντινουπολίτες (από τα μικρά ψάρια που υπάρχουν στην πηγή του, μπαλούκ=ψάρι).Την ημέρα αυτή γιορτάζουν ο Ζώης, η Ζωή και η Πηγή.

(*) Το κείμενο αυτό συνέταξε για τον υπογράφοντα ο Τάκης Λεμπέσης, όταν συνεργαζόμασταν στις εκπομπές μου στον Δίεση και στο Τρίτο Πρόγραμμα. Ηταν, και παραμένει ο πιο πολύτιμος συνεργάτης και φίλος.