ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΣΙΠΡΑ ΣΤΗ ΜΟΣΧΑ

Στη συνέντευξη αυτή με τον καθηγητή Παναγιώτη Ιωακειμίδη, και που μεταδόθηκε χθές Μεγάλη Πέμπτη, 9 Απριλίου, από το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ), παρουσιάζεται για το ταξίδι του Αλέξη Τσίπρα στη Μόσχα μια εικόνα διαφορετική από εκείνην που ήθελαν να προβάλουν στην Ελλάδα ο πρωθυπουργός και οι στενοί συνεργάτες του στην επικοινωνιακή του διαχείριση.

Ενα από τα βασικά στοιχεία που συγκρατώ, είναι η σπουδή της Αθήνας να δώσει στις συζητήσεις της με τους Ρώσους αξιωματούχους σχετικά με την πιθανή επέκταση του Τουρκικού Αγωγού στην Ελλάδα, διαστάσεις που αυτήν την στιγμή είναι εντελώς εξωπραγματικές, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Ιωακειμίδη, αλλά και άλλων ειδικών στα ενεργειακά ζητήματα, με τους οποίους συνομίλησα αυτές τις μέρες.

Η κυβέρνηση λέει ότι ως αποτέλεσμα αυτής της πιθανής συνεργασίας (που θα δούμε στη συνέχεια ότι κάθε άλλο από πιθανή είναι), η Ελλάδα θα μπορέσει να λάβει από την Ρωσία προκαταβολή επί των κερδών που θα αποκομίσει, λέει, από την προώθηση, μέσω του Greek Stream πιά, όπως τον ονόμασε κιόλας ο κ. Τσίπρας, του φυσικού αερίου στις ευρωπαϊκες αγορές.

Αυτό άν γίνει (και το "άν" είναι πολύ μεγάλο, και προυποθέτει πάνω απ όλα την συμφωνία των Ευρωπαίων εταίρων), θα πάρει καιρό. Άρα, όσοι αφέθηκαν να πιστεύουν ότι με το που θα αρχίσει, υποτίθεται, η συνεργασία μας με τους Ρώσους για να περάσει αυτός ο αγωγός από την Ελλάδα, εμείς θα λάβουμε ζεστό χρήμα, ας γυρίσουν καλύτερα πλευρό.

Όπως θα διαβάσετε δε στη συνέχεια, ο καθηγητής κ. Ιωακειμίδης, εκτός του ότι πιστευει ότι η Ρωσία δεν έχει ούτε φράγκο να δώσει και ότι μάλλον η ίδια θέλει πρόγραμμα διάσωσης, θεωρεί ότι αυτός ο αγωγός στον οποίο εμείς κιόλας έχουμε ... επενδύσει, κατα πάσα πιθανότητα δεν θα γίνει ποτέ. Θα διαβάσετε και τους λόγους.

Η Ρωσία δεν είναι σε θέση να σώσει την Ελλάδα οικονομικά, διότι η δική της οικονομία είναι σε δεινή κατάσταση, και αυτή είναι που χρειάζεται διάσωση, δηλώνει σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ ο Παναγιώτης Ιωακειμίδης, καθηγητής στο Τμήμα Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Θεσμών του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς ολοκληρώνεται σήμερα, Πέμπτη 9/4, η επίσημη επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στη Μόσχα.

«Εάν ισχυρίζεται κανείς ότι θα μπορούσε η Ρωσία να διασώσει την Ελλάδα, με την έννοια να την βοηθήσει να ξεπεράσει το οικονομικό της πρόβλημα, πολύ απλά πρόκειται για μύθο. Δεν έχει καν τις δυνατότητες. Η οικονομία της βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε μία εξαιρετικά δύσκολη θέση, σε δεινή κατάσταση, και ενδεχομένως χρειάζεται η ίδια η ρωσική οικονομία διάσωση», δηλώνει ό κ. Ιωακειμίδης, αμφιβάλλοντας ταυτόχρονα ακόμα και αν η Μόσχα έχει και την βούληση να δώσει χρήματα.

Σημειώνει δε, ότι «ευφυώς η Ελλάδα δεν ζήτησε μια τέτοιου είδους στήριξη, διότι αυτό θα προκαλούσε μεγάλα προβλήματα με τους εταίρους μας στην ΕΕ».

Πέραν αυτού, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, αμφισβητεί έντονα και την βιωσιμότητα της προαναγγελθείσας από την ελληνική κυβέρνηση συμφωνίας όσον αφορά την επέκταση του λεγόμενου Turkish Stream ρωσικού αγωγού και στην Ελλάδα, και της δυνατότητας, όπως ειπώθηκε, να λάβει η Αθήνα από τη Μόσχα προκαταβολή των χρημάτων που θα εισπράξει από την αξιοποίηση του αγωγού αυτού για την μεταφορά φυσικού αερίου και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Μιλώντας σήμερα, Πέμπτη, στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας, ο Αλέξης Τσίπρας είπε ότι «στην ενέργεια, συμφωνήσαμε - πάντα με σεβασμό στην σχετική ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία - στην προοπτική κατασκευής ενός αγωγού μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου στην Ελλάδα, που θα εκκινεί από τα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο, ενώ θα ικανοποιεί κατ’ αρχήν ελληνικές ενεργειακές ανάγκες με προοπτική επέκτασής του προς τα Βαλκάνια και την υπόλοιπη Ευρώπη».

«Προσωπικά δεν πιστεύω ότι αυτός ο αγωγός θα προχωρήσει, ποτέ», ισχυρίζεται ο κ. Ιωακειμίδης. «Παρά τις οποιεσδήποτε εξαγγελίες γίνονται από πλευράς Ρωσίας, δεν πρόκειται να υλοποιηθεί, διότι εάν είναι ένας αγωγός που θα μεταφέρει φυσικό αέριο απλά και μόνο στην Ελλάδα, αντιλαμβάνεστε ότι δεν έχει κανένα οικονομικό όφελος».

-- Δεν θα μεταφέρει φυσικό αέριο και προς την υπόλοιπη Ευρώπη, όπως είπε ο κ. Τσίπρας;

«Αυτό όμως δεν έχει συμφωνηθεί από τους Ευρωπαίους. Κι’ απ ότι γνωρίζω δεν έχει εξετάσει καθόλου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την περίπτωση αυτού του αγωγού, αλλά ακόμα κι αν την εξετάσει, το πιθανότερο είναι ότι μάλλον δεν θα τον στηρίξει».

-- Ο Turkish Stream που θα καταλήξει;

«Καλό ερώτημα. Αναγγέλθηκε ότι θα καταλήξει στα ελληνικά σύνορα, αλλά ποια σύνορα; Χωρίς να προχωρήσει πιο πέρα; Νομίζω ότι είναι απλώς μια εξαγγελία, η οποία είναι ένας ευσεβής πόθος, αλλά δεν βλέπω να μπορέσει να υλοποιηθεί χωρίς την συνδρομή της ΕΕ, και για μένα συνδρομή δεν θα υπάρξει».

Ο κ. Ιωακειμίδης, στην συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ υπενθυμίζει ότι ο νότιος αγωγός (South Stream) εγκαταλείφθηκε. «Πέθανε. Δεν υπάρχει. Δολοφονήθηκε από την ΕΕ», και ότι ουσιαστικά η σύλληψη του Turkish Stream, την παράκαμψη του οποίου, επιθυμεί να πετύχει για την Ελλάδα ως Greek Stream όπως δήλωσε από τη Μόσχα χθες, Τετάρτη, ο Αλέξης Τσίπρας, ήταν για να υποκαταστήσει «τον αποθανόντα South Stream».

-- Γιατί δεν προχώρησε ο South Stream;

«Πρώτον διότι η ΕΕ έκρινε ότι δεν μπορεί να τον στηρίξει. Στη συνέχεια, απεσύρθη η Βουλγαρία, διότι θα περνούσε από το έδαφός της, και ως εκ τούτου, οι Ρώσοι είπαν εγκαταλείπεται ως αγωγός».

Τώρα, η Ευρώπη τροφοδοτείται με φυσικό αέριο, είτε από τους αγωγούς που έρχονται μέσω της Ουκρανίας, ή από τον Northern Stream, που παρακάμπτει την Ουκρανία στη Βαλτική Θάλασσα και βγαίνει στην Γερμανία.

Επομένως, και βάσει αυτού, ο καθηγητής κ. Ιωακειμίδης εκτιμά ότι η προκαταβολή που λέγεται ότι μπορεί να λάβει η Ελλάδα από την Ρωσία, από τα κέρδη που θα έχει δυνητικά ως «ενδιάμεσος αγωγός» τροφοδοσίας στην υπόλοιπη Ευρώπη, δεν θα υπάρξει καθότι πιστεύει πως το έργο αυτό δεν πρόκειται να υλοποιηθεί.

«Μακάρι να προχωρήσει, αλλά δεν το βλέπω. Και ένας αγωγός να καταλήξει μόνο στην Ελλάδα, τι νόημα θα έχει;», προσθέτει.

Κατά την επίσκεψη Τσίπρα, κατέστη σαφές ότι η Ελλάδα δεν ζήτησε χρήματα από τους Ρώσους. Ο πρωθυπουργός χρησιμοποίησε μάλιστα την φράση «δεν είμαστε επαίτες». Παρόλα αυτά, ανακοινώθηκε ότι ετέθησαν καλές βάσεις για να υπάρξουν συμφωνίες σε εμπορικούς τομείς, όπως και ρωσικές επενδύσεις ιδίως σε υποδομές.

«Δεν νομίζω. Ήταν μάλλον too much about nothing, δηλαδή πολύς θόρυβος για το τίποτα», είναι το σχόλιο του Ιωακειμίδη, ο οποίος συμπλήρωσε ότι εκείνο που φοβούνται όσοι ασκούν κριτική κατά της ελληνικής κυβέρνησης για τα ανοίγματα προς την Ρωσία, είναι μήπως καλλιεργείται κάποια προσδοκία της για υποκατάστατο της θέσης της χώρας στην ΕΕ, και αυτό, λέει, είναι κάτι που ενοχλεί βαθύτατα.

Επίσης, ο καθηγητής επισημαίνει ότι ίσως να αισθάνθηκαν οι Ευρωπαίοι «πως ενδεχομένως η Ελλάδα θα μπορούσε να διασπάσει το ευρωπαϊκό consensus σε ότι αφορά την πολιτική της ΕΕ, και ιδιαίτερα την πολιτική των κυρώσεων απέναντι στη Ρωσία στην τρέχουσα συγκυρία στην οποία βρισκόμαστε».

Οι ανησυχίες αυτές, που εκφράζονται από Ευρωπαίους παράγοντες «ακόμα και με τρόπο έντονο», είναι δικαιολογημένες κατά τον Παναγιώτη Ιωακειμίδη, και η Ελλάδα θα πρέπει «να προσέξει πολύ να μην σπάσει αυτό το consensus».

Βεβαίως, διευκρινίζει, είναι απολύτως θεμιτό η ελληνική κυβέρνηση να επιδιώξει και να πετύχει συμφωνίες για εξαίρεση των αγροτικών της προϊόντων από το ευρωπαϊκό εμπάργκο, και έκπτωση της τιμής του φυσικού αερίου από τη Μόσχα.

«Αλλά, την μάχη για την άρση των κυρώσεων θα πρέπει να την δώσει μέσα στο πλαίσιο της ΕΕ».

Το ΚΥΠΕ υπενθύμισε στον Ομότιμο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών ότι και τις μέρες του κουρέματος της Κύπρου, αλλά και πριν από αυτό, αρκετοί θεωρούσαν δεδομένο ότι η Λευκωσία θα μπορούσε να στραφεί προς την Μόσχα και για άμεση οικονομική ελάφρυνσηή και ενίσχυση.

-- Τελικά, η Ρωσία τι ρόλο παίζει και την έχουμε συχνά σαν αποκούμπι στα δύσκολα;

«Νομίζω πως υπάρχουν ιστορικοί, πολιτικοί, λόγοι για τους οποίους βρισκόμαστε πολύ κοντά στη Ρωσία. Η άποψή μου είναι ότι η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να έχουν τις καλύτερες δυνατόν σχέσεις με την Ρωσία. Είναι μια σημαντική χώρα, που παίζει ρόλο στην περιοχή και παγκοσμίως. Αλλά δεν θα πρέπει να διαφεύγει ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος είναι μέλη της ΕΕ. Και από την συμμετοχή τους στην ΕΕ απορρέουν δικαιώματα, αλλά και υποχρεώσεις. Δηλαδή, θα πρέπει να σέβονται την γενικότερη ευρωπαϊκή πολιτική που διαμορφώνεται απέναντι στη Ρωσία».

Κατά τον κ. Ιωακειμίδη, αυτήν την περίοδο οι σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας είναι σε μια εξαιρετικά δύσκολη φάση λόγω των γεγονότων στην Ουκρανία, αλλά και επειδή η ΕΕ εκτιμά ότι ο Πρόεδρος Πουτιν επιδιώκει ουσιαστικά να ανατρέψει την μεταψυχροπολεμική τάξη πραγμάτων που έχει οικοδομηθεί πάνω σε ορισμένους κανόνες και σε ορισμένα κείμενα.

«Και ως πλέον, αν θέλετε, χαρακτηριστική περίπτωση ανατροπής αυτών των κανόνων, είναι βεβαίως η προσάρτηση της Κριμαίας. Κάτι το οποίο δεν μπορεί να γίνει εύκολα αποδεκτό, αν και φοβάμαι η ΕΕ τελικώς θα το καταπιεί. Παρά ταύτα, η ΕΕ έχει διαμορφώσει μια πολιτική, και κύριο μέλημά της είναι να διατηρήσει την ενότητά της πάνω σ’ αυτήν την πολιτική», συμπληρώνει.

Επομένως, «από την στιγμή που διαμορφώνεται ένα consensus στην Ευρώπη κατά της Ρωσίας, δεν θα ήταν καθόλου σοφό εκ μέρους της Ελλάδας, ή και οποιασδήποτε άλλης χώρας της ΕΕ, να σπάσει διαρρήξει αυτήν την ομοψυχία».

«Αυτό ενδιαφέρει τους Ευρωπαίους, και εκείνο που παρακολουθούν αυτήν την στιγμή είναι εάν ο Έλληνας πρωθυπουργός θα αναλάβει ή όχι κάποια δέσμευση απέναντι στον Πρόεδρο Πούτιν σε ότι αφορά, ακριβώς, αυτή τη πτυχή».

Τέλος, ο καθηγητής Ιωακειμίδης αναφέρθηκε σε δύο μέτωπα απάνω στα οποία, όπως λέει, εργάζεται αυτόν τον καιρό η ΕΕ. Το πρώτο αφορά την οικοδόμηση της λεγόμενης Ενεργειακής Ένωσης, «που περιλαμβάνει μια σειρά από πάρα πολλά μέτρα».

Και το δεύτερο έχει να κάνει με την ελαχιστοποίηση, «στο μέτρο του δυνατού,  της εξάρτησής της από την Ρωσία σε ότι αφορά τους ενεργειακούς πόρους, διότι κρίνεται πως είναι πολύ ακριβή αυτή η εξάρτηση, κάτι που δημιουργεί ασυμμετρίες και, επομένως, και πολιτικές παρενέργειες».

Εν κατακλείδι, «ούτε η Ελλάδα, ούτε και καμία άλλη χώρα της ΕΕ, δεν έχει το περιθώριο ή και την πολυτέλεια αν θέλετε, να διασπά το ευρωπαϊκό consensus  και να καθίσταται, έτσι, ο αποδιοπομπαίος τράγος της Ευρώπης».