Με πλημμυρίζουν τυφλές ελπίδες...*

Τη χρονιά που σε λίγο ξημερώνει, θα έχουμε νέο Πρόεδρο. Μια πρόσληψη 5ετή, ένα καινούργιο κοντράτο, που θα φέρει την δική μας υπογραφή. Των πολιτών. Μπορεί να είναι πάλι ο προηγούμενος, μπορεί κάποιος άλλος που δεν δοκιμάστηκε ακόμα στο ύπατο αξίωμα.

Δεν με απασχολεί τόσο πολύ το ποιος θα είναι, όσο το εάν το εκλεκτορικό σώμα που θα τον επιλέξει, έχει αλλάξει καθόλου και κυρίως εάν έχει βελτιωθεί κατά τι σε σχέση με ό,τι ήταν τις προηγούμενες φορές που κλήθηκε να αποφασίσει. Εάν έγραφα βιβλίο σχετικό, θα το τιτλοφορούσα The Evolution of the Political Masses (Η Εξέλιξη των Πολιτικών Μαζών), αρκεί να το στήριζα σε ποσοτική και ποιοτική έρευνα που θα εξέταζε την πιθανή αυτονόμηση και διαφοροποίηση του ψηφοφόρου από τον υποψήφιο.

Δηλαδή, εάν οι πολιτικοί είναι μία κατηγορία ή αγέλη από μόνοι τους, γιατί να μην είναι το ίδιο και οι ψηφοφόροι;

Το ερώτημα τίθεται επιτακτικά, καθώς είμαστε κλασσική περίπτωση κοινωνίας που μοιάζει με τους πολιτικούς της, παρά το αντίθετο. Κι ας μας μπερδεύει το σύμπτωμα της απ´ τα κάτω προς τα πάνω απαξίωσης.

Ο απαθής πολίτης δεν με απασχολεί ως άτομο, αλλά ως φαινόμενο. Η απογοήτευσή του από τον κατήφορο της πολιτικής, προσμένω να είναι αιτία ενεργότερης ανάμιξής του στα κοινά, όχι παθητικής και βολικής απομάκρυνσής του από αυτά. 

Εάν κάποιος έχει μπαφιάσει με το πως χρόνια τώρα λειτουργούν τα κόμματα και οι μηχανισμοί τους - πάντως όχι όλοι με τον ίδιο τρόπο - ας φροντίσει μαζί με άλλους να τον αλλάξουν. Κι αν ούτε αυτό μπορεί, ας ενταχθεί σε υπάρχουσες ή ας φτιάξει καινούργιες «ομάδες πολιτών», κι ας αναπτύξει μέσω αυτών τις  πρωτοβουλίες, ανησυχίες, προβληματισμούς και, κυρίως, τις δράσεις του. 

Η βαθιά απολιτική Κύπρος είναι η καλπάζουσα μετάσταση του πρωτογενούς προβλήματός της - αυτού της απαλλαγής από την βίαιη διχοτόμηση που υπέστη - και η διαρκής βύθιση σε ένα καθεστώς βολέματος, απόκρυψης, αποσιώπησης, διαφθοράς, συγκάλυψης, απραξίας και πνευματικού τέλματος. (Η οικονομική ανάταξη είναι αξιοσημείωτη διαφοροποίηση, αλλά δεν αφορά όλον τον πληθυσμό).

Προσδοκώ, επομένως,  την εκρίζωση ενός τέτοιου καθεστώτος. Με επιστροφή σε μια ενεργή, πραγματιστική και δυναμική πολιτική συμμετοχής, διεκδίκησης μα και προσφοράς. Με πολύ περισσότερες πράξεις, και απείρως λιγότερα λόγια.

Κατά τη χρονιά που πέρασε, δημιουργήθηκαν υπερβολικές, όπως αποδείχθηκε, προσδοκίες για την επίλυση του εθνικού μας θέματος. Εκείνο που μου έκανε μεγάλη εντύπωση σε όλη τη διαδικασία, κατά την οποία όλες οι διαπραγματεύσεις διεξάγονταν πίσω από κλειστές πόρτες και με προσυμφωνημένη μυστικότητα, ήταν ο τεράστιος όγκος των δηλώσεων, πληροφοριών και εκτιμήσεων, που είδαν το φως της δημοσιότητας. Και όλα αυτά, για να καταλήξουμε σε ένα ακόμα, τεράστιο τίποτα, που συνοδεύτηκε μάλιστα από την ίδια, πάντα, αναμενόμενη δικαιολογία ότι έφταιγαν οι άλλοι.

Τότε προς τι όλος αυτός ο σαματάς; Για να καταγραφεί μία ακόμα, αναμενόμενη στο περιεχόμενό της διαπίστωση; Ή τάχα για να κατοχυρωθούν μερικά ακόμα «σημεία συγκλίσεως» για να τα΄ χουμε πολύτιμη, δήθεν, κληρονομιά σε μια νέα επανέναρξη;

Αυτήν την θλιβερή αλληλουχία γεγονότων την έχουμε παρακολουθήσει και εμπεδώσει σχεδόν μισό αιώνα τώρα. Και να΄ μαστε πάλι, ελέω εκλογών, που πάντα φαίνεται να λειτουργούν ως τροχοπέδη σε κάθε «προσπάθεια», να διαπραγματευόμαστε με τον εαυτό μας «κάτι» που πλέον δεν ορίζουμε.

Γί αυτο και έχω περισσότερες ελπίδες στις επιλογές που δημοκρατικά μπορεί να ενεργοποιηθούν απ´ τα κάτω, παρά σ´ εκείνες που έρχονται πάλι απ´ τα πάνω και θα τις βρούμε ξανά μπροστά μας στη κάλπη...

Μ´ αυτές τις μικρές τυφλές ελπίδες που, ευτυχώς, ακόμα με πλημμυρίζουν, εύχομαι σε όλους και όλες το καινούργιο να ξεκινήσει από μέσα μας, για να ξημερώσει μια πραγματικά καλύτερη νέα χρονιά.

Εικονογράφηση: Ένα ακόμα ναυάγιο.

(*) Άρθρο μου σε ειδικό αφιέρωμα της εφημερίδας "Φιλελεύθερος" Κύπρου, της 31.12.2017, για τη χρονιά που φεύγει.

In a normal country...

Υπουργός μιας χώρας που κατ’ όνομα είναι ευρωπαϊκή, αλλά συχνά λοξοδρομεί προς τον τρίτο κόσμο, εμφανίζεται στη Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της χώρας αυτής, και ισχυρίζεται ότι ο ηγέτης γειτονικού κράτους που την επισκέφθηκε πρόσφατα, αφέθηκε να αμφισβητήσει εδαφικά της δικαιώματα επειδή λέει του πήρε συνέντευξη δημοσιογράφος - διευθυντής έγκυρης εφημερίδας και ιδιωτικού ραδιοτηλεοπτικού σταθμού επειδή, λέει, ο σταθμός αυτός έχει συνεργασία με συμπατριώτη του επισκέπτη ηγέτη, παραγωγό δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς με τίτλο κάτι σαν «Ο Σώζων Εαυτόν Σωθήτω», ο οποίος και άσκησε, κατά τον περισπούδαστο υπουργό, μεγάλη πίεση, ενώ εκείνος επιθυμούσε η συνέντευξη να δοθεί στο κρατικό Πρακτορείο Ειδήσεων που, ως τέτοιο υποθέτω πως ήθελε να πει, θα έκανε στον γείτονα ηγέτη τις ερωτήσεις «που έπρεπε».

Κάπου εδώ, κανονικά, θα έπρεπε να τελειώνουν τα παραμύθια, είτε με ευτυχισμένο τέλος, είτε με τραγικό. Στη χώρα όπου μεγαλουργεί όμως το μη κανονικό, τα παραμύθια δεν τελειώνουν ποτέ.

Όλα τριγύρω αλλάζουν...

Η διόρθωση. Έστω και υπό την πίεση των δανειστών, ο Αλέξης Τσίπρας αναγκάστηκε να πάρει μια σωστή απόφαση. Αποδέχτηκε να νομοθετηθεί ρύθμιση βάση της οποίας για να προκηρυχθεί απεργία απαιτείται να ψηφίσει υπέρ αυτής το 50% + ένας των παρισταμένων μελών σε Γενική Συνέλευση των εργαζομένων. Αυτό δεν αρέσει στα συνδικάτα, που μια ζωή συνήθισαν, κρύβονταν πίσω από ισχνές πλειοψηφικές αποφάσεις των εκπροσώπων και μελών τους (όχι αναγκαστικά όλων των εργαζομένων), ήλεγχαν σχεδόν κάθε απεργία και τρομοκρατούσαν ανοικτά εκείνους που είχαν διαφορετική άποψη, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι θα περάσει το δικό τους. Αυτές οι τυπικά δημοκρατικές διαδικασίες, στην ουσία όμως βαθύτατα αντιδημοκρατικές, παρέλυσαν την χώρα πολλά χρόνια τώρα. Κι ο Τσίπρας, πρώτος και καλύτερος, έκανε αλόγιστη χρήση αυτής της στρέβλωσης που τώρα έρχεται, επειδή δεν μπορεί και να κάνει αλλιώς, να διορθώσει – ευτυχώς.

Εξ αριστερών. Τώρα, του την βγαίνει πραγματικά από αριστερά, ο γγ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας, ο οποίος δηλώνει ότι η κυβέρνηση κάνει την βρώμικη δουλειά» του κεφαλαίου και συμπεριφέρεται σαν τον κλέφτη, που όταν τον πιάνουν στα πράσα, αφήνει κάτω τα κλοπιμαία για να επανέλθει». Την κατηγορεί ότι αποδέχτηκε αυτήν την τροπολογία «γιατί έτσι υποσχέθηκε στα κοράκια - εταίρους της», και θεωρεί πως ουσιαστικά ανοίγει το δρόμο για την απαγόρευση του δικαιώματος στην απεργία «ένα δικαίωμα που κατακτήθηκε με αίμα και αγώνες». Τέλος, προβάλει και το «μπάζει από παντού», για μένα, επιχείρημα ότι οι κυβερνητικοί βουλευτές που εκπροσωπούν κάτω από το 22%, όπως λέει, του σώματος, πως παίρνουν σημαντικές αποφάσεις για το έθνος και ταυτόχρονα «απαιτούν τώρα από τους εργαζόμενους να έχουν το 50 συν 1 του συνόλου των μελών τους σε παρουσία στη συνέλευση και στην κάλπη, κάτω από τον εκβιασμό και μπροστά στον εργοδότη και τις απειλές του, για να αποφασίσουν μια απεργία, για να διεκδικήσουν το δίκιο τους;».

Δια ταύτα. Επειδή η Ελλάδα είναι μικρός τόπος και όλοι γνωριζόμαστε, καλές είναι οι επαναστατικές κορώνες, αλλά όταν αυτές έρχονται από τα λαρύγγια ανθρώπων που έχουν γίνει ένα με τους τοίχους και τις σημαίες των σωματείων που εκπροσωπούν, ξέρουμε πολύ καλά γιατί οι περισσότεροι από αυτούς τρέφονται ακριβώς από εργατικά προβλήματα που δεν λύνονται ποτέ.

Σιγά την είδηση!...

Το ότι μια φωτογραφία που ανακύκλωσα στο Facebook (όπως ασφαλώς θα έκαναν και άλλοι) του Προέδρου της Γερμανίας Frank-Walter Steinmeier να στέκεται στην ουρά μέσα σε ένα εκλογικό κέντρο, ανάμεσα σε άλλους απλούς πολίτες, και όχι περικυκλωμένος από σωματοφύλακες, έκανε τόση εντύπωση σε όλους μας, σίγουρα είναι κακό πράγμα. Κακό, διότι στην κοινωνία της υπερβολής και του δήθεν όπου ζούμε, το φυσιολογικό έχει αναχθεί σε γεγονός πρωτοφανές και αξιοσημείωτο. Ένας πολιτικός, να περιμένει υπομονετική στην ουρά, να έρθει η σειρά του.  Που ακούστηκε!

Και προσέξτε: Δεν μιλάμε για μια χώρα μικρή, στην άκρη του παγκόσμιου χάρτη. Μιλάμε για την Γερμανία, μία από τις ισχυρότερες του κόσμου, όπου η πολυπληθής συνοδεία ενός υψηλά ιστάμενου προσώπου, και η απόδοση εις αυτόν άμεσης προτεραιότητας ίσως να είχε νόημα. Όμως, προέχει βλέπετε για μερικούς πολιτικούς, η έμπρακτη απόδειξη ότι βρίσκονται στη θέση που είναι χάριν των πολιτών και για τους πολίτες. Για μας εδώ, κάτι τέτοιο, δυστυχώς, αποτελεί είδηση…

-- Από την στήλη μου Πρόσωπα & Προσωπεία στον "Φιλελευθερο" Κύπρου 26.09.2017

Η Μαρία του Αιγαίου*

Σάββατο απόβραδο. Επιστρέφοντας με το πλοίο από μονοήμερη απόδραση στη Τήνο. Διαβάζω, ή προσπαθώ να διαβάσω, το βιβλίο μου. Κάποιος δυνάμωσε τον ήχο της τηλεόρασης για να παρακολουθήσει, λέει, τις ειδήσεις. Για την πετρελαιοκηλίδα μας, για την νέα τρομοκρατική επίθεση στο Λονδίνο, για την ομιλία Μητσοτάκης στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), για την έναρξη του Oktoberfest στο Μόναχο.

Εκτοπίζεται η προσοχή μου από το βιβλίο. Οι άνθρωποι γύρω μου, αν δεν είναι κολλημένοι στην οθόνη της τηλεόρασης – ίσως να τους ρούφηξε προς τα εκεί ο δυνατός ήχος, διότι προηγουμένως οθόνη χάζευαν πάλι, του κινητού. Μοιάζουν νάναι εξαρτημένοι από αυτήν. Σαν να μην μπορείς δηλαδή να ξεκολλήσεις.

Ο ήχος όλων των ειδήσεων είναι ίδιος. Δεν ακούω τι ακριβώς λένε, μόνο ένα επαναλαμβανόμενο ηχητικό ρεφρέν με πανομοιότυπους τονισμούς, πανομοιότυπων λέξεων ντυμένων με πανομοιότυπες εικόνες, μονταρισμένες με τέτοια ταχύτητα που να μην τις προσέχεις, απλώς να τις αντιλαμβάνεσαι.

Καλές και κακές εικόνες συνυπάρχουν, με την ίδια εκφραστική και απεικονιστική ουδετερότητα. Οι εκφωνητές, σαν βγαλμένοι από τον ίδιο κλώνο. Ταυτόχρονα, κάποια μηχανήματα παρακολουθούν όσους τους παρακολουθούμε, και καταγράφουν τις τάσεις μας.

Επιστρέφω από το κυκλαδίτικο νησί, νοιώθοντας ότι αποκόπτομαι όλο και πιο πολύ από αυτόν τον εικονικό κόσμο. Φοράω τ’ ακουστικά μου και συνεχίζω την ανάγνωση, με μουσική υπόκρουση απ’ τα Νυκτερινά του Chopin. Αυτοπροστασία.

Μαρία Κάλλας. Σε αυτήν έδωσα τη σκυτάλη όταν είπα να κάνω διάλλειμα ανάγνωσης. Είχα κατεβάσει από το mezzo, την ηχογράφηση από την εκπληκτική ερμηνεία της στην όπερα Norma του Bellini. Για πολλούς είναι «η καλύτερη ηχογραφημένη Norma όλων των εποχών». Εδώ: https://youtu.be/TYl8GRJGnBY. Ο τρόπος που ερμηνεύει την άρια Casta Diva, πάντα φέρνει αναστάτωση στη ψυχή και δάκρυα στα μάτια μου. Ήταν 16 Σεπτεμβρίου, το Σάββατο που πήγα στη Τήνο. Την ίδια μέρα, 40 χρόνια πριν, το 1977, η Ελληνίδα σοπράνο πέθαινε στο Παρίσι από καρδιακή προσβολή, στα 53 της μόλις χρόνια. Η νεκρώσιμη ακολουθία τελέστηκε στις 20 του μηνός στον ιερό ναό του Αγίου Στεφάνου στο Παρίσι. Ο ναός βρίσκεται στην οδό Georges-Bizet, του Γάλλου συνθέτη που έγραψε την όπερα Carmen, στην οποία επίσης η Κάλλας έδωσε μερικές από τις πιο συγκλονιστικές της παραστάσεις. Η σορός της αποτεφρώθηκε μετά την νεκρώσιμη ακολουθία και εν τέλει, αφού η τέφρα της είχε κλαπεί και ξαναβρέθηκε, μεταφέρθηκε στην γεννέτειρά της, στην Ελλάδα, και την άνοιξη του 1979 σκορπίστηκε στα νερά του Αιγαίου Πελάγους.

Υστερόγραφο: Φτάνοντας το βράδυ σπίτι, και μπαίνοντας στο facebook, τι ωραία που είδα ότι είχε γεμίσει το timeline με τις φωτογραφίες και τη φωνή της. Κι είχε αδειάσει ο κόσμος μου από τα άλλα, ασήμαντα.

Εικονογράφηση: Η μελαγχολική Μαρία Κάλλας ως Βιολέττα στην όπερα La Traviata του Giuseppe Verdi  το 1958.

Μικρά σκόρπια …

Στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου την επομένη της ομιλίας των αρχηγών των κομμάτων στην ΔΕΘ, οι δημοσιογράφοι χθες δεν υπέβαλαν ούτε μία ερώτηση στον αρχηγό της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκο Μητσοτάκη για θέμα εξωτερικής, ευρωπαϊκής και αμυντικής πολιτικής της Ελλάδος *** Ο επαρχιωτισμός μας σε όλο του το μεγαλείο *** Πολλά άρθρα γράφονται βασισμένα στην περίφημη ρήση του Guterres ότι η Κύπρος πρέπει να γίνει επιτέλους «κανονικό (ή φυσιολογικό) κράτος», σε σχέση με την επίλυση του Κυπριακού. Πολλές και καλές συνταγές γράφονται. Λείπει όμως εκείνη που θα λέει ότι βασικότατη προυπόθεση για να γίνουμε αυτό που λέει ο Guterres,  είναι να γίνουμε και εμείς πρώτα φυσιολογικοί, κανονικοί πολίτες *** Σκηνή ζηλοτυπίας από το κινητό: «Πού είσαι, μωρό μου;». «Σε συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ». «Και γιατί ακούω κόσμο;» *** Καλή εβδομάδα, καλό φθινόπωρο, να φεύγουν οι πολλοί από τις παραλίες, και κανεί να φωτογραφίζετε τα νύχια των ποδιών σας *** ΤΕΛΟΣ

* Η Στήλη μου Πρόσωπα & Προσωπεία στον "Φιλελεύθερο" Κύπρου, 18/9/2017

Τα παιδιά του Νίκου Γκάλη

4, μόλις, λεπτά διήρκησε η ομιλία του σπουδαιότερου Έλληνα αθλητή ομαδικού αθλήματος, του Νίκου Γκάλη, κατά την τελετή ένταξής του στο Hall of Fame των καλύτερων καλαθοσφαιριστών όλων των εποχών. Η τελετή έγινε στην γενέτειρά του, Αμερική. Εκεί μπήκαν τα θεμέλια, επάνω στα οποία πάτησε ο Γκάλης για να γυρίσει στην πατρίδα του και να της μάθει μπάσκετ.

Κάθε παιδί που βλέπω, κάθε μέρα που κυκλοφορών στην Αθήνα, σε συνοικίες πλούσιες και φτωχές, να ρίχνει μπάλες μέσα σ’ ένα καλάθι, λέω πως είναι παιδί του Γκάλη. Και νοιώθω τόση περηφάνια, και τόση ευγνωμοσύνη απέναντι στον άνθρωπο αυτόν, ώστε δύσκολα μπορώ να συγκρατήσω τη συγκίνησή μου. Είναι από εκείνους που έχω στη χρυσή μου λίστα των ανθρώπων που αξιώθηκα, σε τούτη τη ζωή,  να συνυπάρξω όχι μόνο στον ίδιο Πλανήτη, αλλά και στην ίδια χώρα.

Το τρένο, η Piaf, ο Macron κι ο ερωτευμένος αεροπειρατής*

«Είδα ένα φίδι κάτω στον κάμπο, σαν δέκα έλατα τρανό. Κι από το στόμα του γριά βάμπω, έβγανε φλόγες και καπνό. Κι άιντε να το παραβγείς, μπάμπω μ’ στον ποδαρόδρομο. Κι είχε ένα όνομα να δεις, το λέγαν σιδηρόδρομο», έγραφε ο ποιητής-στιχουργός Κώστας Βίρβος στο μνημειώδες έργο του «Θεσσαλικός Κάμπος», που μελοποίησε ο Γιάννης Μαρκόπουλος. Αναφερόταν στον τρόπο με τον οποίο οι χωρικοί υποδέχτηκαν το πρώτο τρένο που πέρασε από τα μέρη τους. Στην αρχή με φόβο. Έπειτα με καχυποψία. Στη συνέχεια και για πάντα, με υπερβολή.

Είναι ένα υπέροχο, αφηγηματικό τραγούδι. Το λάτρεψα, όπως όλον τον δίσκο. Και επί δύο μέρες, σε αντιπερισπασμό θαρρείς προς την μεγάλη Edith Piaf, που κυριολεκτικά είχαν λιώσει όλα τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης ταω τραγούδια της για να ντύσουν ειδησεογραφικά την έλευση του Γάλλου Προέδρου στην Αθήνα, εγώ έβαλα τον «Σιδηρόδρομο» στη διαπασών και τόπαιζα μέρα νύχτα.

Τότε,  το μακρύ φίδι κάτω στον κάμπο το κυνηγούσαν τα παιδιά με επιφωνήματα πολύχρωμα, και με εκείνη την υπέροχη νεανική μαγικά που σε φόρτιζε με την ψευδαίσθηση ότι, εσύ ο μικρός, μπορείς άνετα να παραβγείς σε  γίγαντες και τέρατα.

Σήμερα, απελπιστικά υποτελείς, γελοίοι και υπερφίαλοι, μεγαλοπιανόμαστε αρχοντοχωριάτικα για να υποδεχτούμε έναν ηγέτη μεγάλης χώρας που, όπως οι πλείστοι επισκέπτες μας, αποδείχθηκε πολύ σεμνότερος των μουσαφίρηδων.

Η κάμερα της ΕΡΤ ήταν εστιασμένη, ακίνητη, επί δέκα και πλέον λεπτά στην πόρτα του αεροσκάφους που έφερε τον κ. Macron από το Παρίσι, δημιουργώντας ένα hype, συνοδευόμενο από λόγια απύθμενης βλακείας, μέχρι να ανοίξει επιτέλους για να μπορέσουμε να του πούμε «καλωσορίσατε στη χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία». Πόσες φορές το ακούσαμε το τελευταίο διήμερο; Έχασα το μέτρημα στη Πνύκα. Εκεί, ήμουν έτοιμος να πέσω στο βάραθρο.

«Έκανα μπάμπω μ’ το σταυρό μου σαν είδα τέτοιο παγανό. Και κόσεψα το γάιδαρό μου, μακριά τ’ να φύγω στο βουνό», έλεγε ο Βίρβος για το τρένο που ‘ρθε στο χωριό και παλάβωσαν οι χωρικοί.

Και κλείνω αυτήν την σύντομη ανταπόκριση απ’ το χωριό μου, με μία υποσημείωση της φίλης συγγραφέως, Αφροδίτης Φραγκιαδουλάκη, από το Ηράκλειο Κρήτης: «Παρακολουθούμε λοιπόν με αμείωτο ενδιαφέρον φωτογραφίες που εστιάζουν σε κάθε πόντο εκτεθειμένου δέρματος της κυρίας Μακρόν. Μετράμε ικανοποιημένοι τις ρυτίδες στους καρπούς και τους αστραγάλους της. Νιώθουμε ήρεμοι, προστατευμένοι από τα δεκάδες φίλτρα που διαθέτουν τα κινητά μας ώστε να δείχνουμε άπαντες αψεγάδιαστοι. Ελεύθεροι να κανιβαλίσουμε και να ειρωνευτούμε. Εθισμένοι στο κυνήγι της τελειότητας, ξεχνάμε το σημαντικότερο: οι ζάρες του δέρματος ωχριούν μπροστά στις ζάρες του μυαλού. (Η κοινότητα του κενού... ή το αντίστροφο)»

Κερασία, λέγεται το 2^ο βιβλίο της Αφροδίτης που μόλις κυκλοφόρησε. Το πρώτο, το «Ραντεβού», πέρυσι, θεωρήθηκε από τα καλύτερα πρωτοεμφανιζόμενης συγγραφέως. Με ενθουσιασμό το συστήνω.

Ο ερωτευμένος αεροπειρατής, Αιγύπτιος Seif el-Din Moustafa Imam, εδώ και πέραν του 1 έτους κρατείται υπό συνθήκες απομόνωσης στις κεντρικές φυλακές της Λευκωσίας, εν αναμονή της τελικής απόφασης του Εφετείου για έκδοσή του στην Αίγυπτο, όπως ζητούν οι εκεί αρχές. Τον περασμένο Μάρτιο ο Imam διάπραξε αεροπειρατία, αναγκάζοντας τον πιλότο να προσγειώσει το αεροσκάφος στην Λάρνακα. Ήθελε να δει την πρώην γυναίκα του, Κύπρια, ισχυριζόμενος ότι την αγαπά ακόμα. Από δημοσιεύματα εκείνων των ημερών υπήρχαν και αναφορές σε προβλήματα ψυχολογικής διαταραχής του 60χρονου. Η πράξη του εκρίθη εγκληματική. Η Αίγυπτος τον θέλει πίσω.

Δεν πρέπει να δοθεί, όσο και εάν αυτό ίσως να σκιάσει τις καλές σχέσεις μεταξύ Λευκωσίας και Καίρου. Προ ημερών αναφερθήκαμε εδώ στην έκθεση της ανθρωπιστικής οργάνωσης Human Rights Watch, με σοβαρότατες καταγγελίες για βασανιστήρια από το καθεστώς Sisi, εναντίον αντιφρονούντων και όχι μόνο. Εάν υπάρχει, επομένως, και η ελάχιστη πιθανότητα εάν δοθεί στις αιγυπτιακές αρχές ο άνθρωπος αυτός να μην τύχει δίκαιης και ανθρώπινης μεταχείρισης, το αίτημα έκδοσής του πρέπει να απορριφθεί. Η περίπτωση των Τούρκων αξιωματικών που κατέφυγαν στην Ελλάδα μετα το πραξικόπημα πέρυσι και τα ελληνικά δικαστήρια δεν δέχτηκαν να παραδώσουν στον Ερντογάν επειδή έκριναν δεν θα τύχαιναν στα χέρια του δίκαιης δίκης και αντίθετα η ζωή τους θα ετίθετο σε κίνδυνο, ας ληφθεί υπ’ όψιν και από τις κυπριακές δικαστικές αρχές. Θα επανέλθουμε σ’ αυτό.

* Η στήλη μου "Πρόσωπα & Προσωπεία" στον σημερινό, 10/9/2017, "Φιλελεύθερο" Κύπρου.

Η Σμύρνη, μάνα, καίγεται...

Σαν σήμερα, 27/8/1992

Τα τελευταία ελληνικά τμήματα εγκαταλείπουν τη Σμύρνη. Στις 11 π.μ. εμπροσθοφυλακή του τουρκικού ιππικού εισέρχεται στη Σμύρνη, ενώ τις βραδυνές ώρες φτάνει και μία μεραρχία πεζικού. Οι Τούρκοι πυρπολούν την πόλη και προβαίνουν σε σφαγές του ελληνικού πληθυσμού της. Μεταξύ των σφαγιασθέντων είναι και ο Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος. Η πυρκαϊά θα συνεχιστεί έως τις 3 Σεπτεμβρίου, μεταβάλλοντας την πόλη σε σωρό ερειπίων. (Από το sansimera.gr, το πιο εμπεριστατωμένο, χαρη στους Τάκη Λεμοπέση και Πάνο Ευστρατίου, site αναφοράς). 

Η ζωή μας σε αριθμούς/Όταν σημάνει η ώρα…*

5 και κάτι μήνες απομένουν μέχρι την τέλεση των προεδρικών εκλογών στη Κύπρο. 2 ημερομηνίες, 18 και 25 Φεβρουαρίου, αναφέρει ως πιθανότερες χθεσινό ρεπορτάζ του «Φ».

Πάρτε τώρα που γυρίζει, παιδιά. Όποιος έχει αιτήματα, δεν υπάρχει καλύτερη ευκαιρία. (Δεν υπάρχει μέρα που να μην διαβάσω σε εφημερίδα ή site ότι τακτοποιείται κάποιο ζήτημα).

1.057 ψέματα ξεφούρνισε ο Donald Trump σε 214 ημέρες, σύμφωνα με την δημοσιογραφική ομάδα τεκμηρίωσης της εφημερίδας Washington Post που έχει βαλθεί να εντοπίσει, να μετρήσει και να αναδείξει τα ψέματα που έχει πει ο Αμερικανός Πρόεδρος.

Νομίζω πως υπάρχει ένας μόνο Ευρωπαίος πολιτικός που μπορεί να τον ανταγωνιστεί, αλλά δεν έχουν απομείνει στη χώρα του και πολλά αξιόπιστα ΜΜΕ που να έχουν την πολυτέλεια να τα μετρήσουν.

59,14% είναι στην Ελλάδα το ποσοστό των οφειλετών προς το Δημόσιο που, εάν δεν τακτοποιήσουν την εκκρεμότητα εντός 15 ημερών, προειδοποιούνται ότι θα βρεθούν αντιμέτωποι «με αναγκαστικά μέτρα είσπραξης». Δηλαδή, η κυβέρνηση θα βάλει χέρι στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς.

Για αυτό και οι αποκαμωμένοι πια από τα συνεχή και σκληρά φορολογικά μέτρα απλοί πολίτες σπεύδουν να αδειάσουν όσο μπορούν (αφού ισχύουν ακόμα τα capital controls) τους λογαριασμούς τους. Σε πολλούς από αυτούς, σημειώστε, το κράτος οφείλει λεφτά, είτε από επιστροφή φόρων που δεν έχουν επιστραφεί, είτε από υπηρεσίες και προμήθειες που έχουν προσφερθεί στο Δημόσιο και που δεν έχουν πληρωθεί.

15 ημέρες διορία έδωσε το υπουργείο οικονομικών της Ελλάδας σε 761.000 φορολογούμενους να πληρώσουν οφειλές 340 εκατ. ευρώ.

Είναι η ίδια κυβέρνηση που, ως αντιπολίτευση, έλεγε ότι θα καταργούσε τον έκτακτο φόρο ακίνητης περιουσίας (ΕΝΦΙΑ), και προέτρεπε τον κόσμο να μην τον πληρώνει. Τώρα, αυτόν τον κόσμο, τον απειλεί…

27.000 ,λιγότεροι φοιτητές άρχισαν πέρυσι τις σπουδές τους στη Βρετανία, σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times, που συνδέουν άμεσα την πτώση αυτή στους 139.000 στο Brexit.

Η μεγαλύτερη μείωση, 18%,  παρατηρείται ανάμεσα σε φοιτητές που έρχονται από χώρες εκτός ΕΕ, που είναι και εκείνοι που πλήρωναν και τα υψηλότερα δίδακτρα.

100 επιστολές έστειλε το βρετανικό Υπουργείο Εσωτερικών σε πολίτες χωρών-μελών της ΕΕ που ζουν στην Αγγλία, ειδοποιώντας τους ότι υπόκεινται σε απέλαση.

Επρόκειτο, τελικά, για γκάφα ολκής. Που μάλλον προκλήθηκε από υπερβολική βιασύνη κάποιων εκεί μέσα να μείνουν εντελώς μόνοι τους. Αυτό δεν ψήφισαν, άλλωστε;

34.676 άνθρωποι σκοτώθηκαν το 2016 σε τρομοκρατικές επιθέσεις σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει ο πολιτικός επιστήμονας, συγγραφέας και καθηγητής στο New York University, Ian Bremmer στο twitter. Ενδεικτικά, ανάμεσα σε αυτούς, οι 73 (ποσοστό 0.002%) σκοτώθηκαν στη βόρεια Αμερική, οι 238 (0,7%) στην δυτική Ευρώπη, και 19.121 (55%) στην Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική.

Ενδιαφέρουσα τροφή για σκέψη.

9ος θάνατος ρώσου διπλωμάτη μέσα στο 2017. Νεκρός βρέθηκε στο σπίτι του στο Χαρτούμ, Σουδάν, την Τετάρτη, ο πρεσβευτής της Ρωσίας Mirgayas Shirinsky, 62.

Αστυνομική πηγή δήλωσε στο Associated Press ότι ο πρέσβης έπαθε ανακοπή καρδίας ενώ κολυμπούσε στη πισίνα. Ένα ευχέλαιο να κάνει ο Putin, που είναι και πολύ της εκκλησίας.

4 χρόνια θα σιγήσει το ρολόι του Big Ben στο Λονδίνο, προκειμένου να ολοκληρωθούν έργα συντήρησης του πιο φημισμένου ρολογιού στον κόσμο.

Ειδικοί ψυχίατροι δήλωσαν στους Times του Λονδίνου ότι αναμένουν αύξηση των περιπτώσεων κατάθλιψης, από εκείνους που ζουν σε ακτίνα έως και μερικών μιλίων, και από γεννησιμιού τους συνήθισαν να ακούν το bong του Μεγάλου Μπεν.

Φωτό: Το Λονδίνο που λατρεύω. Τα κίτρινα φώτα του μέσα στην ομίχλη, και ο Big Ben στο βάθος, άγρυπνος φρουρός.

3-0 κέρδισε την Πέμπτη η ομάδα μου, η ΑΕΚ Αθηνών, την βέλγικη Μπριζ, και πέρασε στους ομίλους του Europa League.

Μπράβο, Κυρά μου, και εις ανώτερα!

Μια χώρα σε αριθμούς

Λουξεμβούργο: 500.000 κάτοικοι πληθυσμός. 55 δισεκατομμύρια ευρώ ακαθάριστο εθνικό εισόδημα. Ξοδεύει 1,2% του προϋπολογισμού του για την έρευνα – 3 φορές περισσότερα από την Κύπρο. 2^η στον κόσμο σε διαχείριση διαστημικών δορυφόρων, με έσοδα 1,6 δις ευρώ το 2016. (Μερικά στοιχεία είναι από άρθρο του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κύπρου, Κωνσταντίνου Χριστοφίδη,  στις 6/7 στην εφημερίδα «Πολίτης»)

(*) Από την σαββατιάτικη στήλη μου στην εφημερίδα "Φιλελεύθερος", Κύπρου.

Ικαρία: Η συνταγή της ζωής μας

Οι κάτοικοι της Ικαρίας είναι από τους μακροβιότερους στον κόσμο. Εάν έχετε κάποτε την επιθυμία να λοξοδρομήσετε από τη Μύκονο και τα άλλα κοσμικά, και να κάνετε ένα διάλλειμα από τα sushi και τα mojito, βάλτε πλώρη για αυτό το αιγαιοπελαγίτικο νησί και θα καταλάβετε αμέσως πώς και γιατί. Προσοχή: Δεν ζούνε απλώς περισσότερο από όλους εμάς τους υπόλοιπους, καλοταϊσμένους. Ζούνε πολύ καλύτερα, και με πολύ λιγότερα.

Περί της λιτής ζωής των Ικαριωτών, έχουμε μαρτυρίες ακόμα και από μεσαιωνικά κείμενα. Όπως γράφει ο Ιωάννης Μελάς στην «Ιστορία της Νήσου Ικαρίας», κατά τον λεγόμενο αιώνα της αφάνειας, «επαρκές είδος διατροφής απέμενε το κρέας, το οποίον και κατέστη όχι μόνον το βασικόν, αλλά σχεδόν το μοναδικό μέσον επιβιώσεως. Η ελάχιστη εσοδεία σιτηρών, που επιτυχάνετο με την σποράν ιδίως σικάλεως, ησφάλιζεν εις τους Ικαρίους, ένα έλαττον αλεύρου … και κατά τα λοιπά, άλλα μέσα διατροφής ήσαν τα λαχανικά, το μέλι, η σταφυλή και κυρίως ο οίνος, ο οποίος εστήριζε τας καρδίας των βιβλικών εκείνων υπάρξεων».

Σχεδόν ολόκληρο το νησί είναι ορεινό και βραχώδες, λίγες οι κοιλάδες και σε περιορισμένη έκταση. Δύσκολη η καλλιέργεια από τόσο άγονο έδαφος, εισάγουν τα σιτηρά τους από τη Χίο. Όμως, όπως θα σου πουν όλοι εκεί, ντόπιοι μα και μακροχρόνιοι επισκέπτες, τα πιο αξιόλογα πράγματα στο νησί είναι ο αέρας και το νερό του. Αυτά είναι τόσο υγιεινά, ώστε καθιστούν τους ανθρώπους, παρά τις σκληρές συνθήκες της ζωής τους, ακμαίους και μακροβιότατους.

Το ψωμί το αλέθουν μόνοι τους, και το λένε ζεστασιά. Όταν σε προσκαλούν στο τραπέζι τους με τη φράση «ορίστε να πιάσετε», να ξέρετε ότι θα φάτε λαχανικά, πατάτες, μανιτάρια ή όσπρια. Αν πάλι σας καλέσουν λέγοντας «ορίστε να κουμπώσετε», πάει να πει πως θα φάτε κρέας από πρόβατο ή κατσίκι, που είναι καλό κρέας γιατί προέρχεται από ζώα ελεύθερης βοσκής, όχι ελεγχόμενης … ανατροφής.

Παρά την μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ (το κρασί δεν λείπει ποτέ από κανένα καθημερινό τραπέζι, δεν υπάρχει σοβαρό πρόβλημα αλκοολισμού στο νησί. Οι άνθρωποι πίνουν το κρασί με μέτρο, πρώτον ως μέσο κοινωνικής επαφής σε σπίτια και άλλες εκδηλώσεις, και δεύτερον ως θερμιδογόνο τροφή για να συμπληρώνουν το φτωχό σιτηρέσιο και να αντέξουν στη σκληρή δουλειά που κάνουν. Πίνουν το κρασάκι τους για να διασκεδάσουν τη ζωή τους, όχι να την κλάψουν.

Από το καταπληκτικό βιβλίο «ούλα είναι φάδια της κοιλιάς» (έκδοση του συλλόγου Ικαρίας «Κάβο Πάπας», που βασίζεται σε συλλογική λαογραφική έρευνα για «την κουζίνα της Ικαρίας και τις συνταγές της ζωής της», ανακαλύπτει κάποιος μια ντοπιολαλιά που είναι εκπληκτικά όμοια με την κυπριακή, αλλά και εκπληκτική σύνδεση γνωμικών και παροιμιών με τη σωστή και υγιεινή διατροφή.

Όπως για παράδειγμα, ότι απαραίτητη προυπόθεση για αυτήν ορίζεται το μέτρο, τόσο για την ποσότητα του φαγητού, όσο και για τα συχνά γεύματα που πρέπει να λαμβάνουμε:

«Το πολλύφ φαϊς σπληνά και το λίγ ‘ αδυνατά / και το συχνομπουκουνάτο κάνει το κορμί δροσάτο»

Σχετικά με τα διατροφικά αγαθά και τον κατάλληλο χρόνο παραγωγής τους (κάτι που εμείς οι … σύγχρονοι έχουμε ξεπεράσει, τρώγοντας καρπούζια ακόμα και τον χειμώνα), λέγεται το πολύ γνωστό στην Ελλάδα «κάθε πράμα στον καιρό του, κι ο κολιός τον Αύγουστο».

Ο μήνας Αύγουστος, λόγω της πληθώρας της παραγωγής και της συγκομιδής, χαρακτηρίζεται ως «ο μήνας που θρέφει τους έντεκα». Στον Αύγουστο, που γεμίζει το τραπέζι με όλα τα καλά, αναφέρεται και η επόμενη παροιμία: «Αύγουστε τραπεζοφόρε να’ σουν δυο φορές τον χρόνο».

Εικονογράφηση: 95χρονος Ικαριώτης για το μυστικό της μακροζωίας, «Κάμε χρόνο, χαμογέλα». ΦΩΤΟ: Sergio Miranda

Ο «αόρατος αδερφός»…

Οι μέρες μου κρεμασμένες από ένα κινητό τηλέφωνο. Που ακόμα και στο αθόρυβο, θόρυβο κάνει. Έχω δώσει τον αριθμό μου σε ανθρώπους και υπηρεσίες, που με ειδοποιούν για κάθε σημαντικό, τάχα, που συμβαίνει στον κόσμο. Όχι, γενικώς, σε όλη την υφήλιο. Ειδικώς, στον δικό μας. Το μικρό μας περίγυρο. Αυτόν που θεωρούμε κέντρο της Γης.

Ποιος το καθορίζει τι είναι σημαντικό, μη το ρωτάτε. Ο καθένας έχει, φτιάχνει ή υπηρετεί τους δικούς του κανόνες του. Οι πολιτικοί τις ματαιοδοξίες τους. Οι δημοσιογράφοι, κάτι πολύ χειρότερο. Τον φόβο μη μας ξεφύγει το ασήμαντο. Την υστερία μήπως και μεταδώσουμε δεύτεροι ή τρίτοι την καταστροφή, τον θάνατο.

Ένα «ντίνγκ» στα μηνύματα, με ειδοποιεί ότι στο μέιλ μου έχω νέα. Σχεδόν ταυτόχρονα, ένα πιο βαρυκουδουνάτο σήμα επιβεβαιώνει ότι αυτό που μουπε μόλις το sms, τώρα είναι στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο.

Από τη μέρα που ήρθε στα πράγματα ο ΣΥΡΙΖΑ, ο μηχανισμός παραγωγής και μετάδοσης «ειδήσεων» είναι ανελέητος. Οι πιο πολλές φέρουν την ειδοποίηση «non-paper», και λες εσύ ο αδαής «πως θα πιστέψω τώρα ένα ανύπαρκτο, όπως αυτοχαρακτηρίζεται, χαρτί;». Κι όμως, άλλοι το έχουν ήδη δώσει στον αέρα. Τόχουν κιόλας απλώσει στα ηλεκτρονικά τους περίπτερα, κι αρχίζει να μαζεύει χτυπήματα. Έτσι λέμε πια την ανάγνωση – χτύπημα. Και αυτό έχει κριτήριο η διαφημιστική αγορά όταν είναι να μοιράσει ρεκλάμες.

Εμένα όμως δεν με ενδιαφέρει αυτό το αλισβερίσι. Θέλω να μαθαίνω πραγματικά γεγονότα, όχι ανακοινώσεις. Με νοιάζει η ψυχική μου υγεία, καθώς όλο αυτό το «πράγμα» συμβαίνει συνεχώς, ασταμάτητα, όλη μέρα, και κάπως ο Μεγάλος Αδελφός με έχει χρήσει τοποτηρητή της ενημέρωσης στο δικό μου χωριό και έχω πελαγώσει. Ποιο χαρτί λέει την αλήθεια; Ποια ανακοίνωση είναι τεκμηριωμένη; Ποια πληροφορία έχει διασταυρωθεί; Ποιο κουτσομπολιό είναι αξιόπιστο; Σε ποιο αστείο να πιστέψω;

Αν σε κάτι, όμως, μας έχει φανεί χρήσιμη όλη αυτή η βιασύνη, είναι στην στροφή όσων δεν γουστάρουμε «φαστ φουντ ενημέρωση» προς μια πιο ερευνητική τεκμηρίωση των μεταδιδομένων. Μπορεί να είναι χρονοβόρο το ψάξιμο της αλήθειας. Αλλά σε κάνει πιο πλούσιο – πιστέψτε με.

Υστερόγραφο: Κάθε φορά που πάω να σβήσω μια διαφήμιση στις ηλεκτρονικές μου σελίδες, ένας «αόρατος αδερφός» με ρωτά «γιατί;», και μου αραδιάζει μια λίστα από προκατασκευασμένες απαντήσεις, όπως «είναι επιθετική», «είναι προσβλητική», «είναι ανάρμοστη», «δεν με ενδιαφέρει», και λοιπά. Πατάω μία από αυτές, και επανέρχεται αμέσως ρωτώντας με «γιατί;» πάλι. Δηλαδή, να του εξηγήσω, του αόρατου αδερφού, γιατί εμένα μία διαφήμιση, φερ ειπείν, με ένα πολύπριζο φόρτισης 5 κινητών ταυτόχρονα, δεν με ενδιαφέρει; Πάμε καλά;

(Απόσπασμα από τη στήλη μου Πρόσωπα & Προσωπεία στην κυπριακή εφημερίδα "Φιλελεύθερος")

ΓΡΑΦΟΜΕΝΑ: Συμβουλές απλές πάνω σ' ένα κιτς ξύλο

Κυκλοφορούν, ιδίως στο διαδίκτυο, πολλά ρητά, αποφθέγματα, λόγια διδακτικά, φράσεις παραινετικές, και άλλα παρόμοια. Μερικά μοιάζουν, και είναι γλυκανάλατα, όπως λέμε. Επιφανειακά. Και συνήθως τα ξεπερνώ. Ορισμένες φορές, κάποιο από όλα αυτά μου ξεφεύγει ευχάριστα. Η απλότητα και ευθύτητά του με αγγίζουν. Στο μικρό αυτό «ένθετο» της στήλης, όπου αναδημοσιεύω κάτι που έχω δει κάπου γραμμένο, ένα τέτοιο δείγμα. Το είδα σε ένα στενόμακρο ξύλο, σε μαγαζί με είδη σουβενίρ, που μπορείς και να το κρεμάσεις και στο σπίτι σου, σε σημείο που το κιτς ομορφαίνει και σπάει τη μονοτονία της τακτοποιημένης, μίνιμαλ ζωής μας. Και γράφει αυτό το μικρό κατεβατό από χρήσιμες συμβουλές που πράγματι μπορεί να μας κάνουν καλύτερους σαν ανθρώπους: Να είσαι ευγνώμων. Να ζεις απλά. Να είσαι στοργικός. Να κάνεις το καλύτερο που μπορείς. Να λες «παρακαλώ» και «ευχαριστώ». Να φροντίζεις και να αγαπάς την οικογένεια και τους φίλους σου. Μην εγκαταλείπεις ποτέ την προσπάθεια. Πίστεψε στον εαυτό σου. Άκου με τη καρδιά σου. Βοήθα άλλους. Γέλα συχνά. Και αγάπα πολύ.

Ε, να κι ένα τραγούδι ταιριαστό!

ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΜΑ: Κάποτε τα περίπτερα...

Κάποτε τα περίπτερα στην Αθήνα, ήταν για εφημερίδα, τσιγάρα και ένα τηλεφώνημα. Υπήρχε κόσμος που δεν είχε συσκευή σπίτι του. Χρειαζόσουν μέσον για να σου βάλει νέα γραμμή ο ΟΤΕ σε λιγότερο από 3μηνο. Μέχρι τότε, βολευόσουν στο κιόσκι της γειτονιάς σου. Ο περιπτεράς, εκ των πραγμάτων, αποκτούσε μεγάλη ισχύ. Ήξερε τι καπνό φουμάρεις, ποιες οι πολιτικές σου πεποιθήσεις, και με ποια γκόμενα είχες ραντεβού το βράδυ. Σήμερα, τα περίπτερα στην Αθήνα έχουν γίνει Executive Kiosks, σπονσαρισμένα, τα πιο πολλά από εταιρείες καπνικών προιόντων. Πωλούν τα πάντα. Τα περισσότερα ανήκουν σε Group of Companies, και ο περιπτεράς δεν δίνει δεκάρα ποιος είσαι, τι κάνεις, πόθεν έρχεσαι και που πας.  Οι εφημερίδες λιγόστεψαν. Οι τίτλοι, ξεπλυμένοι, κρέμονται στα μανταλάκια. Με 10 ευρώ ανανεώνεις τον χρόνο ομιλίας σου. Τα προφυλακτικά έχουν γεύση κράνμπερι. Κάπου κοντά, μπορείς να ψωνίσεις και βίζιτα.