ΠΕΜΠΤΗ βραδυ, στο κέντρο της
Αθήνας. Έκτη σειρά στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Το έργο, Η Τρελλή
του Σαγιώ. Καιρό έχει να με συγκλονίσει τόσο ένα κείμενο. Είναι του Γάλλου
δραματουργού Ζαν Ζιρωντού. Γράφτηκε το 1942, παίχτηκε το 1945. Πόσο συνταρακτικά
σμίξανε ξάφνου, ένα βράδυ στην Αθήνα της παρακμής, οι εποχές και τα πρόσωπά
της.
ΕΚΕΙΝΗ, μια κοντέσα με τα όλα
της. Τρελλή τη λένε, επειδή αγαπά τη ζωή, και θεωρεί όλους τους ανθρώπους άγια
πλάσματα του Θεού, και ντύνεται πολύχρωμα και παρδαλά. Γύρω της, «οι τελευταίοι
ελεύθεροι άνθρωποι». Ενας τραγουδιστής, ένα γκαρσόνι, μία ανθωπόλις, ένας
ρακοσυλλέκτης, ένας μικροπωλητής, ένας ναυαγοσώστης, ένας ταχυδακτυλουργός, ένας εξερευνητής, μια κοπελιά που περιμένει αυτόν
στον οποίο θα πει «σ’ αγαπώ».
ΕΞΩ, ο κόσμος αλλάζει. (Η
Αθήνα μου, είναι νεκροζώντανη. Το θέατρο λειψό από κόσμο. Μερικοί, είναι στη
συγκέντρωση του Τσίπρα στην Ομόνοια, πιο πάνω. Οι πολλοί είναι σπίτια τους,
στις τηλεοράσεις. Δηλαδή πουθενά. Και κάποιοι άλλοι, σχεδιάζουν δουλειές).
AYTOI κάτι μαγειρεύουν οι λωποδύτες, λένε στην Τρελλή οι
φίλοι της. Απ’ ότι πήρε τα’ αυτί μου, θέλουν να καταστρέψουν το Σαγιώ. Να το
γκρεμίσουν από τα θεμέλια. Δεν θ’ αφησουν τίποτα όρθιο. Θ’ ανασκάψουν τα πάντα.
Θα καταστρέψουν τα πάντα.
Μα τι ψάχνουν να βρουν
επιτέλους;
ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ.
ΜΑ τι να το κάνουν; Αφού
έχουμε ηλεκτρισμό…
ΠΟΛΕΜΟ, ασχήμια, δυστυχία.
ΕΛΑ τώρα, λέει εκείνη, πάντα
αθώα. Αμα βγεις έξω, ο κόσμος είν’ ωραίος κι ευτυχισμένος. Αυτό είναι το θέλημα
του Θεού, και οι άνθρωποι δεν μπορούν να το αλλάξουν.
ΑΧ, κυρία κόμισσα! Να της το
πούμε παιδιά; Έλα παλιατζή, εσύ που ξέρεις να μιλάς, πέσ’ το.
ΚΥΡΙΑ κόμισσα, ο κόσμος δεν
πηγαίνει καλά. Έχει γίνει μια εισβολή, και η ζωή δεν είναι πια όμορφη. Και δεν
είναι ευτυχισμένη εξαιτίας αυτής της εισβολής. Που άρχισε εδώ και καιρό.
ΑΠΟ τότε δεν περνά ημέρα χωρίς
να χαθεί ένας από τους παλιούς γνωστούς μας, και χωρίς την θέση του να
καταλάβει ένας από τους καινούργιους.
ΠΩΣ είναι αυτοί οι
καινούργιοι; Τι δουλειά κάνουν;
ΔΕΝ μιλάνε, ψιθυρίζουν. Δεν
τρέχουν, δεν βιάζονται. Όταν ανταμώνουν μουρμουρίζουν και ανταλλάσσουν λίρες
μεταξύ τους. Στα κρυφά. Χαζομεράνε γύρω από το Χρηματιστήριο, όμως δεν πουλάνε
τίποτα. Συχνάζουν κοντά στα σπίτια που κατεδαφίζονται. Όμως δεν δουλεύουν. Έξω
από τους κινηματογράφους κοιτάζουν την ουρά, όμως μέσα δεν μπαίνουν. Κι όμως,
ό,τι γίνεται στο Χρηματιστήριο, και στους δρόμους, και παντού, είναι κατά
διαταγή τους. Κι’ από’ όλα βγάζουνε λεφτά. Είναι τα’ αφεντικά!
ΕΙΝΑΙ οι Πρόεδροι των
Διοικητικών Συμβουλίων εικονικών εταιρειών. Οι ταμίες ανύπαρκτων επιχειρήσεων.
Γενικοί Γραμματείς φιλανθρωπικών σωματείων που κάνουν κερδοσκοπία.
Δημοσιογράφοι που δεν γράφουν ποτέ σε εφημερίδα. Μεσάζοντες που κερδίζουν
διακόσια τοις εκατό. Συνεννοούνται όλοι. Υποστηρίζουν ο ένας τον άλλον. Είναι
δεμένοι με το συμφέρον τους πιο σφικτά απ’ ότι είναι δεμένος ορειβάτης με το σκοινί του.
ΕΣΕΙΣ, τι κάνετε, κύριε
πόλισμαν; Γιατί δεν τους πιάνετε τόσον καιρό;
ΑΔΥΝΑΤΟΝ. Είναι πονηροί. Τους
κυνηγάμε, αλλά μόλις τους πλησιάζεις μεταμορφώνονται. Πλησιάζω στον κύριο
συνήγορο, γίνεται αντιπρόεδρος. Στον αντιπρόεδρο, γίνεται πρόεδρος. Στον
πρόεδρο, επίτιμος πρόεδρος. Στον ταμία, γίνεται συνταξιούχος. Στον κομπιναδόρο,
γίνεται εφοπλιστής.
ΑΛΛΟΙ είναι πλούσιοι, άλλοι
φτωχοί. Όλοι όμως είναι άπληστοι.
Α, τότε είναι χαμένοι. Διότι
αν είναι άπληστοι, θα είναι και αφελείς.
************
Την αφέλεια, είν’ αλήθεια
ό,τι εύκολα την νικάς. Η κόμισσα τους ξεγέλασε και τους εγκλώβισε στα έγκατα
της παρισινής γης, να γυρεύουν εσαεί τα πετρέλαια που από μόνα τους δεν φέρνουν
ευτυχία παρά μόνο αν οι άνθρωποι δεν περιμένουν από αυτά για να γίνουν
ευτυχείς.
Η παράσταση, η θεατρική,
τελειώνει την 1η Ιουνίου. Αξίζει να την δειτε, από 10 ευρω είναι το εισιτήριο, όσο 3 σουβλάκια με άθλιο γύρο και μια κοκα κόλα. Διαφορετικά,
κάπου πουλιέται, δεν μπορεί, το βιβλίο του Ζυρωντού…