Το μίσος...

«Μα το μεγάλο μίσος φουντώνει ανάμεσα σε πολύ κοντινούς ανθρώπους. Τα μικρά μίση είναι σε μακρινούς. Ευθύνεται η γειτονιά και τα μπλεξίματα που είχαμε μέσα στους αιώνες, καθώς δεν μπορούσε ο ένας να απαλλαγεί από τον άλλο. Δεν μπορούσε να γλιτώσει και του έμενε το μίσος ως τρόπος συνυπάρξεως. Βεβαίως, μαζί δεν κάναμε και χώρια δεν μπορούσαμε. Αυτό που μας συνδέει είναι η γειτονιά, οι νοοτροπίες και η κοινή ανατολίτικη αντίληψη και στάση ζωής».

Προς στιγμήν, διαβάζοντας τα λόγια αυτά του σπουδαίου μας φιλόσοφου Στέλιου Ράμφου στο χθεσινό περιοδικό «Ε» της «Κυριακάτικης» Ελευθεροτυπίας, ξέχασα προς στιγμήν ότι μιλούσε στα πλαίσια ενός, εξαιρετικού μάλιστα, αφιερώματος στην Τουρκία, τον «άγνωστό μας γείτονα», και νόμιζα πως μιλούσε για μίση και πάθη ενδο-οικογενειακά, που έχω γευτεί πολλά τα τελευταία χρόνια, με αφορμή οικονομικές διαφορές, αλλά με πραγματική αιτία αυτήν την «ασφυξία του κοντινού», που μόλις περιέγραψε ο εκ Θεσσαλονίκης διανοούμενος.

Συζητώντας, μάλιστα, πρίν λίγο καιρό με μια φίλη ψυχοθραπεύτρια εδώ στην Αθήνα, για αυτές ακριβώς τις άρρωστες ενδοοικογενειακές διαμάχες, μου έλεγε ότι οί τάχα μου πολιτισμένες συζητήσεις για ειρηνική, ή έστω συμβιβαστική, επίλυση του προβλήματος (λές και επρόκειτο για το Κυπριακό), δεν θα οδηγήσουν πουθενά «γιατί απλούστατα, βαθιά μέσα τους, οι δύο οικογένειες δεν θέλουν να τα βρούν». Δηλαδή; «Εχουν συνηθίσει να συνυπάρχουν με τα μέση, τα πάθη και τις καχυποψίες τους». Και όλα αυτά, φτάνουν για να μολύνουν και τους γύρω. Δηλαδή εκείνους που προστίθενται στην οικογένεια, χωρίς ποτέ (να τους επιτρέπεται) να είναι πραγματικά μέλη της.

Το λέει κι ο Ράμφος, αλλά για την Ελλάδα και την Τουρκία:

Και οι δύο δεν πιστεύουμε στον κόσμο. Δεν πιστεύουμε ότι μπορεί να έχει αποτέλεσμα στη ζωή μας μια σχέση με τον κόσμο παραγωγική, ιστορικής παρεμβάσεως.»

Και πάρα κάτω, ό ίδιος, περιγράφοντας πόσο ενοχλεί τους Τούρκους που εμείς είμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και εκείνοι όχι – και είναι σαν να αντιγράφω, πάλι, πρακτικά από θυελλώδη οικογενειακή συνεδρίαση με θέμα «το συμφέρον μου»:

«Οι Τούρκο να θα μπουν στην Ευρώπη (όχι γιατί πραγματικά το επιθυμούν για το συμφέρον τους), αλλά διότι εμείς κάνουμε ό,τι κάνουν εκείνοι, και εκείνοι κάνουν ό,τι κάνουμε εμείς. Είπαμε, χώρια δεν μπορούμε και μαζί δεν τα καταφέρνουμε. Όταν είχε γίνει η αίτηση της Ελλάδος για να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1951, ο τότε Υπουργός Εξωτερικών ή ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας, δεν θυμάμαι, συγκάλεσε όλους τους διευθυντές του Υπουργείου Εξωτερικών και τους έβαλε μια τρομερή κατσάδα διότι δεν είχαν παρακολουθήσει ακριβώς τα βήματα των Ελλήνων, και τους έδωσε εντολή ρητή: “Ό,τι κάνουν οι Έλληνες, κάντε και σεις”. Είναι η ανάγκη να μην ξεχωρίζουμε».

Και έτσι, που λέτε, διαιωνίζεται η δυστυχία, το μίσος μεταδίδεται από γενεά προς γενεά, οι φίλοι, εκατέρωθεν λιγοστεύουν, κάποιος θα πάρει τη θέση του ενός, κάποιος του άλλου, κάποιος θα προσπαθήσει να κρατήσει ισορροπίες, ο καθένας με τους δικούς του λόγους… Όταν θα γίνει μια δήλωση υπέρ της Ελλάδος, θα πανηγυρίσουμε και θα ξεγελαστούμε ότι ό τάδε είναι μαζί μας. Όταν κάποιος θα ανοιχτεί (είτε επειδή το θέλει, είτε επειδή έτσι προστάζει το συμφέρον του – γιατί, μη γελιέστε, και οι απ’ έξω έχουν συμφέροντα) προς την Τουρκία, θα μελαγχολήσουμε εμείς, θα πικραθούμε, θα θυμώσουμε, …, και πάει λέγοντας.

Υ.Γ.: Ο αρτοποιός Δημήτρης Κότσαρης (που μπορείτε να διβάσετε την ιστορία του σε προηγούμενο post) μού έλεγε ότι ρώτησε κάποιος, κάποτε, την μητέρα του, που μεγάλωσε 10 παιδιά χωρίς ποτέ να τσακωθούν τα αδέρφια μεταξύ τους, πως τα κατάφερε, και εκείνη απάντησε: "Απλά. Εκτός από αγάπη, δεν είχα τίποτ' άλλο να τους μοιράσω". Ούτε σπίτια, ούτε επιχιερήσεις, ούτε καταθέσεις σε τράπεζες, ούτε οικόπεδα, ούτε μετοχές. Τίποτα.