«Εργασία, εργασία, εργασία!...»*

IN MEMORIAM – Σαράντος Ι. Καργάκος, 1937-2019

Τελέστηκε την Τετάρτη το μεσημέρι στην Αθήνα η κηδεία του μεγάλου Έλληνα ιστορικού, φιλολόγου και δοκιμιογράφου Σαράντου Καργάκου, ο οποίος απεβίωσε την Δευτέρα 14 Ιανουαρίου 2019 σε ηλικία 82 ετών.

Τον σεβόμουν πολύ, διάβασα αρκετά από τα ιστορικού περιεχομένου βιβλία του (συνολικά 75 έγραψε), και παρακολουθούσα με ενδιαφέρον, θα έλεγα και με ενθουσιασμό, την αρθρογραφία του επάνω σε θέματα επικαιρότητας. Τα περισσότερα από αυτά τα έκοβα, και τάχω φυλαγμένα – όποτε μπορώ, να ανατρέχω σε αυτά.

Ως ελαχίστη ένδειξη σεβασμού μεγάλου προς τον άνθρωπο αυτό, ξεχωρίζω σήμερα και αναδημοσιεύω ένα άρθρο που έγραψε στην εφημερίδα «Εστία» την Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου 2011 – περίπου 1,5 χρόνου αφότου η Ελλάδα εισήλθε στην «εποχή των Μνημονίων» - με τίτλο «Εργασία, εργασία, εργασία!». Κάποιοι, το ξέρω, θα ξινίσουν. Δεν πειράζει. Θα δυσκολευτούν όμως, είμαι βέβαιος, να βρουν πειστικό αντίλογο. Όσα γράφει ο Καργάκος, ισχύουν κατά γράμμα και σήμερα. Ο Θεός να αναπαύσει τη ψυχή του.

«Στις 8 Μαΐου 1945, κατά τον εορτασμό της συμμαχικής νίκης επί των Γερμανών, ο ολίγων ημερών πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Χάρρυ Τρούμαν απηύθυνε προς τον αμερικανικό λαού ένα λιτό διάγγελμα. Μέσα σ’ αυτήν υπήρχε μια φράση που την θεωρώ σαν την καλύτερη συνταγή για να θεραπευθούμε από την ηθική και οικονομική καχεξία που μας δέρνει εδώ και καιρό:

“Εάν ηδυνάμην να σας δώσω έν μόνον σύνθημα δια τους επερχομένους μήνας, τούτο θα ήτο: - εργασία, εργασία, εργασία”

Πέρασα τέσσερις φορές από την κατεχόμενη από τους «αγανακτισμένους» Πλατεία Συντάγματος κι άντεξα την τσίκνα τον σουβλακίων, που όπως στις αρχές θυσίες αναδιδόταν στον ουρανό ως δέηση για να παρασχεθεί η πάντα ποθητή βοήθεια των θεών. Άκουσα λόγους και συνθήματα πολλά, κυρίως τα τελευταία τα είδα γραμμένα με μπογιά. Έτσι που η κάποτε μαγευτική πλατεία να μοιάζει με γιδομάντρι μετά από ζωοκλοπή. Άκουσα, λοιπόν, και διάβασα πολλά. Ένα δεν άκουσα: «Και τώρα δουλειά». Δουλειές υπάρχουν, διάθεση για δουλειά δεν υπάρχει. Ούτε και ευρετικό πνεύμα - λόγω χαζοπαιδείας - για να δημιουργήσει νέους τομείς εργασίας. Τα περισσότερα βιβλία μας τυπώνονται στην Τουρκία, γιατί δεν προσέρχονται νέοι (Έλληνες εννοώ) να δουλέψουν στα ελληνικά τυπογραφία και βιβλιοδετεία. Σκληρή δουλειά, αλλά γενναία δουλειά που αμείβεται ικανοποιητικά.

Δυστυχώς ένας αριστερόστροφος προοδευτισμός, που έγινε μόδα εδώ και πολύν καιρό, μας οδήγησε σε ένα αριστοκρατικό σουσουδισμό. Έτσι για να κρατήσουμε τα χέρια μας καθαρά από το χώμα και την σκουριά,  την βρομίσαμε στην … κλεψιά. Μου προκαλεί πνιγμό να βλέπω νέους που θα μπορούσαν να στύβουν (ορθότερο στείβουν) πέτρες, να επιδίδονται στην ζητιανιά. Κι όμως – επαναλαμβάνω -  δουλειές υπάρχουν και στις πόλεις και τα χωριά, αλλ’ αυτές τις κάνουν οι μέχρι χθες ξένοι σκλάβοι μας και από πέρσι τα αυριανά μας αφεντικά. Ένας τόπος δεν είναι κληρονομιά. Οι τόποι ανήκουν σ’ αυτούς που τους δουλεύουν, σ’ αυτούς που τους ποτίζουν με τον ιδρώτα τους.

Οι νέοι μας, γαλουχημένοι με την ευτελή αρχή του «θέλω», φοβούνται να χύσουν ιδρώτα στη δουλειά, λες και το έκκριμα αυτό είναι ιχώρ, δηλαδή ο αιθέριος χυμός που έρρεε στις φλέβες των αρχαίων θεών. Δεν ξέρω τι διαβάζουν οι σύγχρονοι Αριστεροί. Εγώ πάντως θυμάμαι πως, όταν ήμουν βοηθός ενός όντως Αριστερού ξυλουργού -  με δεκαετείς «σπουδές» στη φυλακή - στο ξυλουργείο του Φαλιέρου, με ξεθέωνε στη δουλειά. Κι όταν κάποτε ύψωσα φωνή, αυτός μου «πασσάρισε» ένα βιβλιαράκι με υπογραμμισμένες δύο φράσεις, τις θυμάμαι: Λίγους μήνες μετά την επιτυχία της μπολσεβικικής επαναστάσεως και, ενώ πλησίαζε η Πρωτομαγιά, κάποιοι ρώτησαν τον Λένιν: «Σύντροφε, πώς θα τιμήσουμε φέτος την εορτή της εργατιάς;». Κι ο Λένιν κοφτά: «Με δύο ώρες πρόσθετη δουλειά»!

«Σε λίγο αρχίζει ο τρύγος. Δεν είδα ποτέ καμμία κινητοποίηση των κομματικών νεολαιών για το μάζεμα των σταφυλιών. Μετά θα αρχίσει το μάζεμα της ελιάς. Δεν είδα ποτέ «νεολαίους» να προσφέρουν χείρα βοηθείας στην «πεινασμένη αγροτιά». Φοράνε μπλουζάκια με την όντως ωραία μορφή του Τσε Γκεβάρα, αλλά τους διαφεύγει ότι αυτός τον καιρό της συγκομιδής του ζαχαροκάλαμου έδινε πρώτος το «παρών» με το ειδικό κλαδευτήρι στο χέρι. Και δούλευε από τη μέση και πάνω γυμνός.

Οι βασιλείς στον Όμηρο δεν το’ χαν εντροπή να είναι χειρώνακτες. Ο Οδυσσέας ήταν καλός ξυλουργός και ο πατέρας του Λαέρτης δεν το’ χε ντροπή να γίνει χοιροβοσκός. Ντροπή ήταν κάποτε να είσαι παράσιτος. Πάντως δεν λείπουν κάποια σημεία ελπίδας. Στη γειτονιά που ζω άκουσα προ ημερών λάλημα πετεινού και βέλασμά κατσικάς… Όχι από την τηλοψία. Το Ελδοράδο δεν βρίσκεται στα ταμεία του ΔΝΤ. Βρίσκεται στα χωράφια μας, βρίσκεται στον κήπο μας, ακόμη και στις βεράντες μας. Γέμισαν φέτος οι βεράντες των σπιτιών με ντοματιές. Σε λίγο θα θέσουμε σε εφαρμογή και τη συμβουλή του Μεταξά: Θα φυτέψουμε στις γλάστρες πατάτες…! Από αυτά θα προκύψει η σωτηρία και όχι από την πολιτική της πομφολυγοθηρίας».

(*) Από τη στήλη μου Πρόσωπα & Προσωπεία στην κυπριακή εφημερίδα "Φιλελεύθερος".